پوسیدگی قهوه ای Monilia fructigena، این بیماری که مومیایی نیز نامیده می شود. در بیشتر مناطق کشورهای میوه خیز آمریکا، اروپا و آسیا که در بهار باران می بارد و رطوبت هوا بالاست، روی سیب و گلابی شیوع دارد. در ایران هم در باغ های احداث شده در شمال کشور که مناطق پربارانند دیده می شود. پوسیدگی قهوه ای یک بیماری کم اهمیت است و در باغهای تجاری واقع در مناطق مناسب کاشت درختان میوه شیوعی ندارد. این بیماری به درختان سیب، گلابی، به و درختان میوه هسته دار حمله میکنند.
نشانه های بیماری پوسیدگی قهوه ای
قارچ جنس Monilinia می تواند موجب سوختگی گلها و برگها، شانکر در سیخکهای میوه دهنده و پوسیدگی در میوه ها شوند. در ایران ابتدا لکه های قهوه ای مدور و سطحی ، اغلب در محل زخم در سیب و گلابی دیده می شوند. این لکه های در سطح میوه پیشروی کرده و سرانجام موجب فساد و پوسیدگی نرم میوه می شوند.بیشتر به میوه های رسیده حمله میکند. گاهی میسیلیوم های قارچ به سرعت در گوشت میوه پیشروی کرده و در شرایطی میوه های آلوده ، چروکیده، تیره رنگ و مومیایی می شوند. میوه های پوسیده معمولا میریزند ولی میوه های مومیایی شده روی درخت باقی می مانند.
عامل بیماری
در ایران پوسیدگی قهوه ای از نوشهر، گیلان و بابل روی سیب گزارش شده است. در هر حال Monilinia، یکی از جنس های تیره Sclerotiniaceae است که به راسته ی Helotiales و رده ی Discomycetes تعلق دارد. فرم غیرجنسی آن Monilia تولید کنیدیفور و کنیدی می کند. کنیدیوفور و کنیدی ها در اسپوردوکیوم تشکیل می شوند. کنیدی ها بیضوری و لیمویی یا به عبارت دیگر مونیلیوئید هستند
چرخه ی بیماری و اپیدمیولوژی
قارچ عامل پوسیدگی قهوه ای از هر نوعی که باشد می تواند به یک یا چند راه زمسنان گذرانی کند. 1 – میسلیوم در شانکر شیخکهای عفونی درخت 2 – میسیلیوم در میوه و گلهای عفونی باقی مانده روی درخت 3 – کنیدی به صورت اسپورودوکیوم روی سیخکها و میوه های عفونی روی درخت 4 – سختینه در میوه های عفونی ریخته شده در کف باغ. آلودگی اولیه در فصل بهار می تواند از کنیدی های موجود در اسپورودوکیوم ها و همچنین از آسکوسپورهای تولید شده در آپوتس های تشکیل شده روی سختینه باشد. آسکوسپورها با شدت از آسک ها خارج و موجب آلودگی گل می شود. کنیدی ها هم در اوایل بهار با قطرات باران یا حشرات انتشار پیدا کرده، ممکن است موجب آلودگی میوه می شود.
راه های شناسایی بیماری پوسیدگی قهوه ای:
1- تمام درختان میوه هسته دار به پوسیدگی قهوه ای حساس هستند و در مناطقی که بارندگی کم است بیماری اهمیت کمتری دارد.
2- این بیماری ابتدا در اوایل بهار شکوفه ها را آلوده می کند که باعث پژمردگی و قهوه ای شدن آن ها می شود. معمولاً شکوفه های آلوده روی درخت باقی می مانند.
3- میوه ها معمولاً در هنگام رسیدن، مخصوصاً 1 تا 3 هفته قبل از برداشت دچار آلودگی می شوند و تعدادی نقاط قهوه‌ای گرد و کوچک روی آن ها شکل می گیرند.
4- در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب لایه های خاکستری رنگ توده قارچی روی سطح میوه های پوسیده ظاهر می‌شود.
5- طی یک روز یا کمی بیشتر میوه ها به طور کامل می پوسند. بعضی از میوه ها روی زمین می ریزند و بعضی دیگر که روی درخت باقی مانده اند خشک شده و به صورت مومیایی در می‌آیند.
6- روی شاخه ها شانکر و روی شانکرها صمغ تشکیل می شود که ممکن است اطراف شاخه یا تنه را فرا بگیرد و منجر به از بین رفتن جوانه انتهایی شود.
مبارزه با بیماری پوسیدگی قهوه ای:
1 – جمع آوری میوه های عفونی چه روی درخت و چه در خاک و هرس سیخکهای آلوده و انهدام آن ها در کاهش منبع مایه و در نتیجه کاهش مقدار و شدت بیماری موثر است
2- سمپاشی در خلال دوره ی گلدهی و ریزش گلبرگ ها در کاهش سوختگی گلها و سیخکها و سمپاشی 2 تا3 هفته پیش از برداشت محصول در تقلیل آلودگی میوه موثر است. قارچ کش های زینب به نسبت 2 در هزار، تیوفنات متیل به نسبت 0.6 تا 1 در هزار از پودر وتابل 50درصد و اکسی کلرورمس به نسبت 3 در هزار در کنترل بیماری پوسیدگی قهوه ای موثر است.
