مقدمه
گیاهان از جمله چغندر قند عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، گوگرد، کلسیم و منیزیم و همچنین عناصر کم مصرف مورد نیاز خود را از طریق خاک جذب می کنند. به منظور تغذیه بهینه و دستیابی به بالاترین میزان عملکرد کمی و کیفی، علاوه بر تامین دیگر عاملهای موثر در رشد، برخی عناصر پرمصرف از جمله نیتروژن، فسفر، پتاسیم و گاهی گوگرد، و از عناصر کم مصرف روی، بور و گاهی آهن و منگنز را باید به خاک اضافه کرد. کمبود و یا مصرف بیش از اندازه هر یک از عناصر بالا می تواند عملکرد محصول را به میزان قابل توجهی بکاهد. در مناطق چغندر کاری ایران به طور معمول کمبود و رعایت نکردن زمان بهینه ی مصرف عناصر غذایی مورد نیاز باعث کاهش عملکرد کمی و کیفی و اغلب در ارتباط با نیتروژن، مصرف بیش از حد کود باعث کاهش عملکرد کیفی در چغندرقند میشود.
نقش پتاسیم
کاربرد عناصر غذایی از جمله پتاسیم و در مورد چغندر قنداز عوامل مدیریتی در مزرعه است که می توانند موجب تعدیل اثر تنش خشکی بر گیاه چغندرقند و حفظ و یا افزایش کیفیت شکر تولیدی شوند.پتاسیم از طریق افزایش انتقال مواد فتوسنتزی و توسعه ریشه در شرایط تنش خشکی، اثرات سوء تنش را کاهش داده و سبب افزایش کارایی مصرف آب در شرایط تنش خشکی میشود .پاسخ به مصرف کود پتاسیم در زراعت چغندرقند در دامنه وسیعی از خاک ها اتفاق میافتد. گزارش شده است در سطح جهانی حدود 40 درصد از مزارعی کـه چغندرکاری شده اند نیاز به مصرف کود پتاسیم داشته اند بنابراین، پتاسیم به عنوان عنصر تعدیل کننده تنش خشکی و مؤثر در تولید قند در گیاه چغندرقند بـه شمار میرود و میتواند اثر جانشینی برای سدیم در خاک و گیاه به ویژه در خاک های خشک و شور داشته باشد. مصرف کود پتاسیم به صورت محلول پاشی به طور معنی داری سبب افزایش عملکرد ریشه و شکر سفید شد. در بررسی اثر مقادیر پتاسیم بر عملکرد، کیفیت و محتوای عناصر غذایی چغندرقند، مشاهده کردند که افزایش مقدار مصرف پتاسیم، به طور معنی داری وزن تر و خشک ریشه، اندام هوایی و همچنین عملکرد قند را افزایش داد.
پتاسیم از نظر میزان و اهمیت نقش فیزیولوژیک در گیاهان، مهم ترین کاتیون است. نقش اصلی پتاسیم فعال کردن آنزیم های گوناگون است که تعداد آن ها به بیش از ۶۰ ترکیب می رسد. این عنصر در تسریع انتقال مواد ناشی از نور ساخت از برگ به اندام های دیگر موثر است. پتاسیم همچنین تأثیر زیادی بر افزایش کیفیت محصول و بازده مصرف دیگر عناصر غذایی دارد. این عنصر در گیاهان زراعی به عنصر کیفی معروف است. در بین عناصر پر مصرف پتاسیم نقش بسیار مهمی در کیفیت ریشه (درصد قند) چغندرقند دارد. پتاسیم در بین کاتیون هایی که چغندرقند نیز جذب می کند، بیشترین میزان را دارد. از دیگر نقش های پتاسیم عبارت اند از:
- پتاسیم موجب افزایش مقاومت به آفات، بیماری ها، خشکی و سرمازدگی می شود.
- پتاسیم نسبت مستقیم و غیر خطی با درصد قند در ریشه دارد.
- پتاسیم همراه با سدیم دو کاتیون مهم در تغذیه چغندرقند و برای دستیابی به حداکثر عملکرد می باشد.
نشانه های کمبود پتاسیم
علایم کمبود پتاسیم همانند نشانه های کمبود فسفر بسیار کم بر روی برگ چغندر قند دیده می شود. می توان گفت که در اثر کمبود پتاسیم درچغندرقند، حاشیه برگ ها به رنگ سبز زیتونی کم رنگ در آمده و در پی آن رگبرگ ها بی رنگ می شود. پس از آن همه ی برگ ها تیره و به رنگ قهوه ای کم رنگ درمی آید و بر روی آن لکه های نخودی رنگ به صورت خوشه های کوچک ظاهر میشوند.
كمبود پتاسیم و راه درمان آن
در كمبود پتاسيم ابتدا حاشيه برگ‌ها و سپس نقاط بين رگبرگي زرد و قهوه‌اي مي‌شوند. در حالات شديدتر بافت مردگي به وجود مي‌آيد.
براي رفع علائم كمبود، کود روی،فسفر و پتاس و يا کود پتاس مایع مصرف نماييد.
