شته گندم و گلسرخ
نام علمی: (.Metopolophium dirhodum (Walker
خانواده: Aphididae
مشخصات زیست شناسی، خسارت و کنترل
رنگ بدن شته گندم و گلسرخ زرد تا سبز با نوار مشخص روشن در طول پشتی بدن است. شاخک ها معمولا کمرنگ بوده و تنها در نزدیکی اتصال بندها تیره میشوند. پاها و کورنیکول و دم بیرنگ هستند. طول شته کامل بی بال ١٫٩-١٫٦ میلیمتر است در حالی که در کاملهای بالدار طول بدن بیشتر و به ۳٫۳ میلیمتر نیز می‌‌رسد.
شکل 9 – حشره کامل شته گندم و گلسرخ Metopolophium dirhodum
این شته در سراسر گندم زارهای مهم ایران دیده میشود و گیاهان میزبان آن را گرامینه‌های اهلی و وحشی تشکیل می‌دهند. جمعیت این شته گهگاه در زمانها و مکانهای ویژه ای به شدت بالا می‌رود به طوری که اگر سمپاشی انجام نگیرد محصول متحمل خسارت شدیدی خواهد شد. حمله آن روی خوشه گهگاه بسیار شدید است. این شته را ناقل بیماری ویروسی موزاییک جو می‌‌دانند.
این شته در ایران به دو صورت تکثیر می‌‌یابد. در مناطق سردسیری ایران به صورت تخم روی انواع نسترن و گلسرخ زمستان را سپری کرده و در نقاطی مشابه قزوین و کرج شته‌های مؤسس و یا به عبارت دیگر شته‌های خارج شده از تخم از اوائل فروردین ظاهر میشوند و به تغذیه و زنده زایی می‌‌پردازند. در اردیبهشت ماه ماده‌های بالدار بکرزا ظاهر شده که به طرف مزارع گندم پرواز می‌کنند و در آنجا به تغذیه و زاد و ولد از طریق زنده زایی ادامه می‌دهند. این روند تا برداشت گندم ادامه می‌‌یابد. فرم جنسی در آبان ماه روی نسترن ظاهر میشود. نوع دوم تکثیر که در جنوب ایران و نواحی گرم کشور از جمله خوزستان دیده میشود بکرزایی در تمام طول سال است. در این گروه فرم جنسی و تخم‌گذاری دیده نمی شود به عبارت دیگر زمستان را به همان صورت بکرزایی به زندگی و تكثیر ادامه می‌دهند.
در بعضی سال ها و در مکانهای ویژه ای جمعیت این شته به دلایلی به شدت افزایش می‌‌یابد که در آن صورت یک بار سمپاشی الزامی میشود ولی در سال‌های عادی باید به خاطر حفظ دشمنان طبیعی متعددی که دارد از سمپاشی خودداری کرد. سمپاشی نیز حتماً باید ضمن تلفیق با سمپاشی علیه سن گندم صورت گیرد گهگاه بال توریها که از دشمنان بسیار خوب شته ها هستند آن چنان در مزارع گندم آلوده به این شته و سایر شته‌های گندم فراوانند که یک سمپاشی می‌تواند جمعیت عظیمی از آنها را نابود کند.
منبع: آفات و بیمار‌‌ی‌های مزارع گندم در ایران – سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
