شته معمولی گندم (Schizaphis graminum (Rondani
خانواده: Aphididae
مشخصات زیست شناسی خسارت و کنترل
شکل شته‌های کامل بیبال بیضوی تخم مرغی به طول ۲- ١٫٤ میلیمتر است. طول شاخک به طور خفیفی از طول نیمه بدن تجاوز می.کند دم مخروطی و کورنیکول ها استوانه ای می‌باشند. رنگ بدن زرد متمایل به سبز و یا سبز پریده رنگ است. چشم ها ،قرمز شاخک ها تیره که بندهای یک دو و گاهی سه روشن است و دم کورنیکولها غیر از قسمت آزاد انتهایی که تیره رنگ است و پاها (غیر از انتهای ران و ساق که دودی است روشن هستند طول شاخک در شته‌های کامل بالدار معمولا بیش از سه چهارم طول بدن میباشد. کورنیکول کوتاه بوده و بالها به خوبی رشد کرده.اند رنگ سر و سینه قهوه‌ای تیره، شکم سبز و رنگ بقیه بدن مانند شته‌های بی بال است. این شته در اکثر گندم کاری‌های کشور از سیستان و بلوچستان تا مرزهای شمال غربی آذربایجان و از شمالی ترین قسمتهای خراسان تا انتهای فارس دیده میشود این حشره روی تمام غلات مانند گندم ،جو ذرت ،برنج یولاف، چاودار و گندمیان مختلف وحشی مشاهده شده است اما میزبان اصلی آن گندم و جو میباشد این گونه تمام دوره زندگی خود را در طول سال روی گرامینه ها طی نموده و خسارت آن گهگاه شدید است.
برگهایی که خسارت می‌‌بینند لوله شده و روی آنها لکه‌های قرمز رنگ دیده می.شود این لکه‌ها به تدریج به هم چسبیده و به صورت نوار قرمز در آمده و یا اینکه رنگ برگ را به کلی قرمز می‌کنند تغذیه این شته روی دانه نیز مشاهده شده است. این اعتقاد وجود دارد که این شته ناقل بیماری ویروسی موزاییک جو موزاییک نیشکر زردی برنج و موزاییک نقطه ای گندم میباشد.
این شته در نقاطی مشابه تهران و اصفهان زمستان را به صورت تخم روی گرامینه‌های مختلف از جمله گندم به سر می‌‌برد و به سوی گیاهان خانواده‌های دیگر مهاجرت نمی کند. یک ماده حدود شصت عدد نوزاد را به صورت زنده زایی تولید می‌کند.
شکل ۶ شته .Schizaphis graminum Rond
این شته دشمنان طبیعی بسیار فعال دارد که پارازیتوییدها و شکارگرها را شامل میشود. بر اساس بعضی مشاهدات هجوم و خسارت چشمگیر این آفت تقریباً دوره ای است لذا تنها در سال‌هایی که جمعیت ناگهان افزایش یافته و خسارت زایی شدید است می‌توان سمپاشی را همزمان با سمپاشی بر علیه سن گندم انجام داد و در بقیه سالها بهتر است این شته را به حال خود واگذاریم تا دشمنان طبیعی، تنظیم جمعیت آفت را به عهده گیرند. دشمنان طبیعی این شته بسیار فعال و شامل بالتوريها، کفشدوزک ها، مگسهای سیرفید و زنبورهای پارازیتویید هستند.
منبع: آفات و بیمار‌‌ی‌های مزارع گندم در ایران – سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
