شته سیاه گیلاس (Myzus cerasi)
شته سیاه گیلاس آفتی سیاه رنگ و براق بوده و بیشتر روی درختان گیلاس و آلبالو دیده می شود. این آفت باعث پیچیدگی و بدشکلی برگ ها می شود.
مناطق انتشار و میزبان:
این آفت در مناطق بسیاری که به کشت آلبالو گیلاس می‌پردازند. از جملـه اسـتان های تهران، البرز، اصفهان، آذربایجان شرقی و خراسان، مشاهده شـده اسـت.
گیلاس مناسبترین میزبان این آفت می باشد. میزبانهای اصلی این حشره را درختان گیلاس و آلبالو تشکیل داده و میزبان های ثانوی آن نیز شامل گونه های مختلف غالیون، Asperula و Veronica می باشند.
مورفولوژی:
حشره بالغ کوچک است. و طولی برابر با ۳.۵-۴.۰ میلی متر دارد. هر دو حشره نر و ماده عمدتا سیاه رنگ هستند. همچنین بالها شفاف، با نوارهای متقاطع تیره مشخص هستند. اسکاتلوم قفسه سینه کاملاً زرد است. و فاقد علامت پایه سیاه است. سه سن لاروی از این گونه وجود دارد. و سن سوم لاروی اندازه متوسط (طول ۵-۶ میلی متر، عرض ۱.۲-۱.۵ میلی متر) و به رنگ سفید یا زرد است. سر (انتهای قدامی) دارای قلاب‌های دهانی برجسته و شدیداً اسکلروتیزه است. و بخش‌های سینه‌ای و شکمی دارای ردیف‌هایی از اسپینول‌ها از جمله لوب‌های مقعدی بزرگ هستند. شفیره تقریباً از نظر ظاهری با سن سوم لاروی یکسان است. زیرا شفیره، پوست سخت شده این سن لاروی است.
زیست شناسی:
شته سیاه گیلاس (Myzus cerasi) زمستان را به صورت تخم در قسمت قاعده و یا اطراف جوانه های درختان گیلاس و آلبالو سپری می کند. در اوایل بهار همزمان با باز شدن جوانه ها، تخم ها تفریخ شده. پوره های حاصله در زیر برگ های جوان استقرار می یابند. افراد حاصل از این پوره ها سه نسل در روی درختان گیلاس و آلبالو به صورت پارتنوژنز ایجاد می کنند.
فرم های بالدار بسته به مناطق مختلف از اواسط اردیبهشت تا اوایل تیر ماه ظاهر شده، با ترک درختان مزبور به روی میزبان های دوم پرواز می کنند. این افراد تا اوایل پاییز چند نسل تولید می کنند.
در اوایل پاییز افراد نر و ماده تولید و برای تخمگذاری به روی میزبان های اول باز می گردند. سپس افراد نر و ماده حقیقی جفتگیری می کنند. ماده ها تخم های زمستانه را در روی میزبانه ای اصلی قرار می دهند. همچنین ممکن است در بعضی مناطق تعدادی از افراد بالدار بدون عزیمت به روی میزبان های ثانوی قادرند در سرتاسر سال در روی میزبان اول بدون انجام مهاجرت به زندگی خود ادامه دهند.
نحوه خسارت:
به استثناء انبوهی بسیار بالا در بقیه موارد، کلنی های انبوه پوره های این شته در سطح زیرین برگ های درختان گیلاس متمرکز شده و تغذیه می کنند. تغذیه آفت سبب پیچیدگی برگ های مورد حمله شده و رشد سرشاخه ها نیز متوقف می شود. بعلاوه با ترشح عسلک، شرایط برای رشد قارچ مولد فوماژین فراهم و بدین صورت خسارت تشدید می گردد. در انبوهی بالا سبب خشک شدن درختان و درختچه های جوان شده و افت کیفیت محصول درختان آلوده می شود. درختانی که انبوهی بالایی دارند در سال بعد نیز دچار سال آوری می شوند.
کنترل شته سیاه گیلاس:
در صورت لزوم می توان در اواخر زمستان و یا اوایل بهار قبل از شکفتن جوانه ها درختان جوان را سمپاشی نمود. با اجرای سمپاشی در این زمان از اکثر تخم هایی که کلنی های بزرگ نسل بهاره را ایجاد می کنند ممانعت به عمل می آید. همچنین پس از گلدهی و یا در دوره رشد میوه ها نیز می توان از یکی از حشره کش ها نظیر متاسیستوکس یا مالاتیون را استفاده نمود تا از تشکیل کلنی های بزرگ این شته و در نتیجه از خسارت آن ممانعت به عمل آورد.
