سپردار سفید آسیایی (شپشک آسیایی گوجه)

سپردار سفید آسیایی (Techaspis asiatica)

سپردار سفید آسیایی در ایران اولین بار در سال 1316 توسط افشار تحت عنوان شپشك آسیائی گوجه نامیده شده بود.

مناطق انتشار و میزبان:

این آفت در اغلب مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد. در اصفهان و چهارمحال و بختیاری خسارت آن روی بادام زیاد است همچنین از کشورهای ارمنستان، ازبکستان، آذربایجان، تاجیکستان و قفقاز نیز گزارش شده است.

درختان موردحمله این آفت عبارت‌اند از بادام، زردآلو، گوجه و آلو.

مورفولوژی:

حشره ماده در زیر سپر به رنگ نارنجی تیره و به وطول یك میلیمتر و عرض نیم میلیمتر است. حشره ماده بدون پا ، شاخك و چشم بوده و در زیر سپر مومی سفید رنگی قرار دارد. رنگ حشره ماده در زیر سپر زرد شفاف تا قهوه ای روشن است.

خرطوم در حشره ماده بسیار بلند و چند برابر طول بدن آن است و از 3 شاخه تشكیل شده است كه در داخل یك غلاف قرار می گیرند. طول سپر ماده 2 – 1.6 میلیمتر و به عرض 1.5 – 1.2 می باشد.

پیژیدیوم در حشرات ماده زمستان گذران دارای 3 تا لوب است كه جفت اول كه لوبهای وسطی خوانده می شود بسیار بزرگ بوده و انتهای خارجی آنها پهن و مدور است.

حشرات كامل نر قبل از پرواز ماده ها در زیر سپر مومی سفید رنگ زندگی می كنند. طول سپر نر 1.5 – 1.35 میلیمتر و عرض آن 0.43 میلیمتر است و شكل عمومی سپر آن كشیده و استوانه و از این نظر سپر حشرات نر را به خوبی از سپر حشرات ماده می توان تشخیص داد.

سپر در حشرات نر سفید رنگ ، نرم و كركی بوده و در زیر برگ ها و گاهی روی برگ ها پوشش پنبه ای مانند ایجاد می كنند.

زیست شناسی:

این آفت 2 نسل در سال دارد و زمستان را به صورت حشره ماده بر روی شاخه و ساقه درختان میزبان به سر می برد و در بهار پیش از اینكه هوا مساعد گردد ومعمولا از اواخر فروردین ماه تا اوایل اردیبهشت ماه تخمریزی می نماید. احتمالا حشرات نر در تولید مثل دخالت ندارند و حشره ماده بطریق دختر زایی زاد و ولد می نماید.

پوره های نسل اول خارج شده و از دهه سوم تیر تا اواسط مرداد تخم گذاری نسل دوم شروع می شود.

پور ه های نسل دوم سپر دار بر خلاف نسل اول روی شاخه ها مستقر می شوند و از شیره برگ تغذیه می كنند ولی در این نسل حشرات نر روی برگ ها نیز متمركز می گردد. چون عمر آنها كوتاه می باشد همه در زمستان از بین می روند و یا اینكه قبل از شروع زمستان خارج شده و به پرواز در می آیند و لی حشرات ماده در روی شاخه ها به رشد خود ادامه داده و پس از سپری زمستان در اوسط و اواخر اردیبهشت ماه تخم ریزی می كنند.

تعداد تخم های ماده های زمستان گذران به طور متوسط 40-50 عدد است.

نحوه خسارت :

این سپردار اغلب شاخه های جوان را مورد حمله قرار داده و باعث خشك شدن آنها می گردد. هم چنین روی برگها آفت بیشتر در كنار رگ برگها و در سطح تحتانی به صورت قشر سفید رنگی كه اغلب نیز افراد نر هستند دیده می شود برگهای مزبور به زودی خشك شده در نتیجه درخت ضعیف میگردد.

کنترل سپردار سفید آسیایی :

سم‌پاشی زمستانه: با توجه به این که استفاده از سموم موجب از بین رفتن دسته‌جمعی شکارگرها و پراداتورها شده، لذا به‌منظور کاهش مصرف سموم و حفظ حشرات مفید در زمان متورم شدن جوانه‌ها و قبل از شکوفایی گل استفاده از روغن ولک به نسبت 3 درصد تا حدود 90% آفت را کنترل می‌نماید.

سم‌پاشی بهاره: مبارزه شیمیایی هم زمان با خروج 50 تا 70% پوره‌های نسل اول در بهار (این زمان تقریباً برای نسل اول اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد و برای نسل دوم اواخر مردادماه می‌باشد و بایستی توسط شبکه‌های مراقبت و پیش‌آگاهی تعیین و اعلام گردد) و با استفاده از سموم فسفره نظیر دیازینون 60% به نسبت یک در هزار و دورسبان به نسبت 1.5- 1 در هزار توصیه می‌گردد و همچنین اضافه نمودن روغن ولک به نسبت 2 – 3 لیتر در هزار به هر یک از سموم توصیه شده اثرات این آفت کش ها را افزایش می‌دهد.