سوسک لما گندم با نام علمی: Oulema melanopus ، ساکن اروپا و آسیا است و در بسیاری از مناطق جهان از جمله آمریکا و تعدادی از کشورهای آفریقایی گسترده شده است. این آفت شکارگرهای متعددی داشته و به همین دلیل معمولا خسارت اقتصادی ندارند. سمپاشی های رایج برای دیگر آفات گندم، سوسک برگخوار غلات را نیز از بین می برند.
سوسک لما گندم در اكثر مناطق ایران وجود دارد. حشره اي كوچك به طول 4-5 میلیمتر نسبتا كشيده و سر سیاه براق مایل به آبی پیش گرده نارنجی تا قرمز رنگ و بالپوش ها برنگ آبي كه روي هر يك 10خط طولي موازي ديده مي شود. رنگ پاها به استثناي ساق و پنجه زرد مايل به قرمز است. لاروها برنگ زرد تا زرد مايل به قهوه اي با نقاط تيره در سطح پشتي هستند. لاروها توسط مواد زايد و لزجي بطور كامل ديده پوشيده مي شود و رنگ اصلي بدن لارو به خاطر وجود اين غلاف لزجي ديده نمي شود پشت بدن لارو کاملا برآمده است.
نشانه های خسارت سوسک برگخوار غلات:
🦗 هم حشرات بالغ و هم لاروها از پارانشیم برگ تغذیه می کنند.
🦗 آفت از پارانشیم و اپیدرم بالایی برگ ها و در امتداد رگبرگ ها به صورت نواری تغذیه نموده و برگ ها را سوراخ نمی کنند.
🦗 برگ ها در صورت تغذیه بالای آفت به صورت توری به نظر می رسند.
🦗 شدت خسارت می تواند باعث خشک شدن بوته شود.
چرخه زندگی سوسک برگخوار غلات:
اين آفت زمستان را بصورت حشره کامل زیر خاك سطحی مزرعه، بقایای گياهي داخل مزرعه، شکاف تنه درختان و زیر پوستک های تنه بسر مي برد.در اوايل بهار حشرات زمستان گذران ظاهر مي شوند و حشرات ماده پس از استقرار، جفتگيري و در دسته هاي 2تا3عددي تخمريزي مي كنند.لاروها پس از تكميل 4 مرحله لاروي وارد مرحله پيش شفيرگي شده و محفظه هايي متشكل از ذرات خاك و ترشحات دهاني در عمق 2.5-3 سانتي متري خاك تشكيل مي دهند ودر داخل آن تبديل به شفيره مي شوند.پس از 10روز حشره كامل ظاهر مي شود .
آفت در طی سال یک نسل داشته و مدت زمان بین تخم تا تشکیل حشره کامل حدود 50 روز به طول می انجامد. حشره ماده تخم های خود را در دسته های 2 تا 3 تایی در سطح رویی برگ های گیاه میزبان می گذارد که این تخم ها پس از 10 روز تفریخ می شوند. بعد از اینکه لاروها حدود 3 هفته به میزان کافی تغذیه نمودند در شکاف های خاک تبدیل به شفیره می شوند. سوسک برگخوار غلات زمستان را در زیر قسمت سطحی خاک، بقایای گیاهی، در زیر پوسته های درخت و یا هر چیزی که بتواند برای آن ها نقش پناهگاه را داشته باشند و به صورت حشرات کامل سپری می کنند.
با افزایش دما بیش از 16 درجه سانتی گراد این حشرات از پناهگاه خارج شده و شروع به تغذیه می کنند.
خسارت:
سوسک لما گندم طي مراحل لاروي و بالغ با تغذيه از اپيدرم و پارانشيم سطح رويي برگ گندم و جو به موازات رگبرگ اصلي باعث كاهش سطح فتوسنتزي شده و نقصان محصول را سبب مي شود. اين تغذيه تا مرحله سنبله و گلدهي ادامه مي يابد. تغذيه بدين صورت است كه پارانشيم رويي را مي خورند ولي برگ را سوراخ نمي كنند. خسارت لاروها و محل تغذيه آنها شبيه حشرات كامل بوده در صورت شدت حمله ، بوته ها قبل از خوشه بستن ،زرد و خشك مي شوند.
روش های کنترل سوسک برگخوار غلات:
🦗 سمپاشی هایی که در مزرعه علیه دیگر آفات گندم به خصوص پوره های سن گندم صورت می گیرد این آفت را نیز از بین می برد.
🦗 در صورت شدت خسارت می توان از مالاتیون 1 لیتر در هکتار و یا تری کلرفن 1.5 لیتر در هکتار جهت مبارزه با آن استفاده نمود.
مدیریت تلفیقی آفت :
از روش های مبارزه زراعی مناسب می توان به، ازبین بردن علف های هرز گرامینه و بقایای گیاهی، تراکم مناسب بذر در واحد سطح و استفاده مناسب کودی (کود ازته) اشاره نمود. در مناطقي كه برعليه پوره هاي سن گندم سمپاشي مي شود، روي اين آفت نيز موثر است. در صورت شدت حمله مي توان از سموم حشره کش مناسب با نظر کارشناس گیاهپزشکی استفاده نمود.
