بیماری پژمردگی ورتیسیلیوم

پژمردگی ورتیسیلیوم یک بیماری ویرانگر است که طیف وسیعی از گیاهان ازجمله درختان، درختچه‌ها، سبزیجات و گیاهان زینتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری قارچی توسط قارچ‌های خاک زاد Verticillium dahliae و V. albo-atrum ایجاد می‌شود و می‌تواند خسارت قابل‌توجهی به محصولات زراعی و گیاهان وارد کند.

پژمردگی ورتیسیلیوم چیست؟

پژمردگی ورتیسیلیوم یک بیماری قارچی است که سیستم آوندی گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. قارچ‌هایی که باعث بیماری می‌شوند خاک زاد هستند یعنی در خاک زندگی می‌کنند و از طریق ریشه گیاه را آلوده می‌کنند.

قارچ ورتیسیلیوم در عمق 30 تا 50 سانتی متری خاک دیده می شود و در بعضی مواقع ممکن است تا عمق 90 سانتی متری هم قادر به ادامه زندگی باشند. بیماری ورتیسیلیوم به صورت آهسته و تدریجی خود را نشان می دهد.

نفوذ قارچ ورتیسیلیوم به درون گیاه از طریق ریشه می باشد و سپس درون آوند چوبی حرکت می کند. قارچ‌ها در سراسر سیستم آوندی گیاه پخش می‌شوند و جریان آب و مواد غذایی را مسدود می‌کنند و باعث پژمردگی و درنهایت مرگ گیاه می‌شوند.

این قارچ باعث ایجاد کلنی در بافت های در حال مرگ می‌شود و ساختارهای تیره‌ای را تشکیل می‌دهند که با لنز ذره‌بین قابل‌ مشاهده است.

قارچ‌هایی که باعث بیماری ورتیسیلیوم می‌شوند می‌توانند سال‌ها در خاک زنده بمانند و پس از ایجاد بیماری، کنترل آن دشوار است.

علائم پژمردگی ورتیسیلیوم:

علائم پژمردگی ورتیسیلیوم می‌تواند بسته به گونه گیاهی، شدت عفونت و شرایط محیطی متفاوت باشد. بااین‌حال، شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:

1. پژمردگی: اولین علامت پژمردگی ورتیسیلیومی، پژمردگی برگ‌ها و ساقه‌ها است. پژمردگی معمولاً از نوک برگ‌ها شروع می‌شود و به سمت قاعده گیاه پیش می‌رود.
2. زرد شدن برگ‌ها: گیاهان آلوده ممکن است زرد شدن برگ ها را نیز نشان دهند که اغلب با قهوه‌ای شدن و مرگ همراه است.
3. توقف رشد: پژمردگی ورتیسیلیوم می‌تواند باعث توقف رشد و کاهش عملکرد در محصولات شود.
4. نکروز: در موارد شدید، بافت‌های گیاه ممکن است نکروز شده، قهوه‌ای یا سیاه شوند و درنهایت بمیرند.
5. تغییر رنگ داخلی: گیاهان آلوده ممکن است تغییر رنگ داخلی بافت آوندی را نشان دهند که اغلب قهوه‌ای یا سیاه است.

علل پژمردگی ورتیسیلیوم:

پژمردگی ورتیسیلیوم توسط قارچ‌های خاک زاد Verticillium dahliae و V. albo-atrum ایجاد می‌شود. قارچ‌ها در خاک به‌عنوان ساختارهای استراحتی به نام میکرواسکلروتی برای سال‌ها زنده می‌مانند.

این قارچ‌ها می‌توانند طیف وسیعی از گیاهان ازجمله درختان، درختچه‌ها، سبزیجات و گیاهان زینتی را آلوده کنند.

قارچ‌ها از طریق ریشه وارد گیاه می‌شوند و از طریق بافت آوند چوبی که وظیفه انتقال آب و مواد غذایی را در سرتاسر گیاه بر عهده دارد، پخش می‌شوند.

به‌محض ورود به گیاه، سمومی تولید می‌کنند که در فرآیندهای متابولیک طبیعی گیاه اختلال ایجاد می‌کند و منجر به پژمردگی و درنهایت مرگ می‌شود.

شاید این مطلب را هم دوست داشته باشید: بیماری ورتیسیلیوم

تکنیک‌های مدیریت برای کنترل:

هیچ درمانی برای پژمردگی ورتیسیلیوم وجود ندارد و هنگامی‌که گیاهی آلوده شود، احتمالاً می‌میرد. بااین‌حال، چندین تکنیک مدیریتی وجود دارد که می‌تواند به جلوگیری از گسترش بیماری و به حداقل رساندن تاثیر آن بر محصولات و گیاهان کمک کند.

1. تناوب زراعی: تناوب زراعی روشی مؤثر برای کاهش تجمع قارچ‌های ورتیسیلیوم در خاک است. حداقل به مدت 3-4 سال از کاشت محصولات مستعد مانند گوجه‌فرنگی، فلفل، بادمجان و توت‌فرنگی در یک مکان خودداری کنید.
2. سولاریزاسیون خاک: سولاریزاسیون خاک تکنیکی است که شامل پوشاندن خاک با پلاستیک شفاف برای به دام انداختن گرما و کشتن پاتوژن های منتقله از خاک، ازجمله قارچ ورتیسیلیوم است. این تکنیک در آب‌وهوای گرم و آفتابی مؤثرتر است.
3. کاربردهای قارچ‌کش:قارچ کش ها را می‌توان برای محافظت از محصولات در برابر پژمردگی ورتیسیلیوم استفاده کرد. بااین‌حال، زمانی که به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه قبل از ایجاد بیماری مورداستفاده قرار گیرند، بیشترین تأثیر را دارند.
4. واریته های مقاوم: کاشت واریته های مقاوم یکی از مؤثرترین راه‌ها برای مدیریت پژمردگی ورتیسیلیوم است. برخی از گونه‌های گیاهی مانند ارقام خاصی از پنبه، سیب‌زمینی و توت‌فرنگی برای مقاومت در برابر قارچ ورتیسیلیوم پرورش داده‌شده‌اند.
5. آبیاری و کود دهی مناسب: آبیاری و کود دهی مناسب می‌تواند به حفظ سلامت گیاه و کاهش خطر پژمردگی ورتیسیلیوم کمک کند. آبیاری بیش‌ازحد می‌تواند رطوبت خاک را افزایش دهد و به رشد قارچ کمک کند، درحالی‌که کود دهی کم می‌تواند گیاهان را ضعیف کرده و آن‌ها را بیشتر در معرض بیماری قرار دهد. استفاده از کود های حاوی پتاسیم به درمان و کاهش این بیماری کمک می کند.
6. بهداشت: اقدامات بهداشتی، مانند حذف بقایای گیاهی آلوده و استریل کردن ابزارهای هرس، می‌تواند به جلوگیری از گسترش بیماری کمک کند.
7. تشخیص و حذف زودهنگام: تشخیص زودهنگام و حذف گیاهان آلوده می‌تواند به جلوگیری از گسترش بیماری به سایر گیاهان کمک کند. گیاهان آلوده باید حذف و از بین بروند و خاک منطقه باید با قارچ‌کش‌ها اصلاح شود.

پژمردگی ورتیسیلیومی بادمجان:

بادمجان یک سبزی محبوب است که به‌طور گسترده در سراسر جهان کشت می‌شود. متأسفانه، به بیماری پژمردگی ورتیسیلیوم نیز حساس است که می‌تواند باعث کاهش قابل‌توجه محصول شود.

علائم این بیماری در بادمجان شامل زرد شدن و پژمرده شدن برگ‌ها است که درنهایت خشک و شکننده می‌شوند. ریشه‌های گیاه نیز ممکن است تغییر رنگ داده و علائم پوسیدگی را نشان دهند.

تناوب زراعی، استفاده از واریته های مقاوم و آفتاب دهی خاک با متیل بروماید ازجمله راهکارهای مدیریتی است که می‌توان برای کنترل پژمردگی ورتیسیلیومی در بادمجان استفاده کرد.

پژمردگی ورتیسیلیومی گوجه‌فرنگی:

گیاه گوجه‌فرنگی نیز در برابر بیماری پژمردگی ورتیسیلیوم آسیب‌پذیر هستند. علائم بیماری در بوته‌های گوجه‌فرنگی شامل زردی و پژمردگی برگ‌ها است که درنهایت می‌میرند و از روی گیاه می‌ریزند.

ساقه گیاه نیز ممکن است علائم تغییر رنگ داشته باشد و میوه آن کوچک و تغییر شکل یافته باشد. تناوب زراعی، استفاده از واریته های مقاوم گوجه فرنگی و پرهیز از کاشت گوجه‌فرنگی در خاک آلوده می‌تواند به مدیریت بیماری در محصولات گوجه‌فرنگی کمک کند.

پژمردگی ورتیسیلیومی پسته:

پزمردگی ورتسلیومی تهدیدی مهم برای صنعت پسته است. این بیماری می‌تواند آسیب قابل‌توجهی به درخت وارد کند و منجر به کاهش محصول و کیفیت شود.

از علائم این بیماری در درختان پسته می‌توان به زردی و پژمردگی برگ‌ها اشاره کرد که درنهایت خشک و شکننده می‌شوند. شاخه‌های درخت نیز ممکن است نشانه‌هایی از خشکی را نشان دهند و پوست ممکن است ترک‌خورده و پوست‌کنده شود.

درنهایت این بیماری می‌تواند حتی موجب مرگ درخت گردد. قارچ‌کش‌ها، آفتاب دهی خاک و ارقام مقاوم به کاشت می‌توانند به مدیریت بیماری در محصولات پسته کمک کنند.

پژمردگی ورتیسیلیومی در درختان میوه:

پژمردگی ورتیسیلیوم یک مشکل رایج در درختان میوه ازجمله درختان سیب، هلو، گیلاس، گلابی و … است. علائم بیماری در درختان میوه شامل زردی و پژمرده شدن برگ‌ها است که درنهایت ممکن است از درخت بیفتد.

پوست درخت نیز ممکن است ترک‌خورده و نشانه‌هایی از تغییر رنگ را نشان دهد درختان آلوده اغلب میوه‌های کمتری تولید می‌کنند و میوه‌ها ممکن است کوچک‌تر و کیفیت پایین‌تری داشته باشند.

تناوب زراعی، استفاده از واریته های مقاوم و آفتاب دهی خاک می‌تواند به مدیریت بیماری در درختان میوه کمک کند.

درنتیجه، بیماری پژمردگی ورتیسیلیوم یک بیماری قارچی جدی و گسترده است که می‌تواند طیف وسیعی از گیاهان ازجمله بادمجان، گوجه‌فرنگی، پسته، درختان میوه، پنبه، هندوانه، سیب‌زمینی، زیتون و خیار را تحت تأثیر قرار دهد.

درحالی‌که علائم ممکن است بسته به گونه گیاهی متفاوت باشد، تأثیر این بیماری صد در صد می‌تواند برای کشاورزان و باغداران مخرب باشد.

مبارزه:

1- در درختانی که علائم خفیفی از بیماری را دارند می توان با یکسری عملیات زراعی از قبیل هرس شاخه هایی که علائم بیماری را نشان می دهند، آبیاری منظم و کوددهی مناسب درخت، استفاده از مالچ به منظور حفظ رطوبت مرکزی خاک و همچنین حفظ درجه حرارت متوسط خاک و کاهش احتمال خسارات مکانیکی، توسعه بیماری را تا چندین سال به تعویق انداخت.
2- قارچ ورتیسیلیوم می تواند به مدت چندین سال در خاک باقی بماند، از این جهت باید از کشت گیاهان آلوده در این خاک ها و همچنین انتقال خاک آلوده یا بقایای گیاهی به مناطق دیگر جلوگیری نمود.
3- ضد عفونی خاک قبل از کاشت درختان با سمومی مانند متیل بروماید جمعیت اولیه ورتیسیلیوم را از بین می برد.

کنترل ارگانیک:

سخن پایانی

پژمردگی ورتیسیلیوم یک بیماری جدی است که می‌تواند آسیب قابل‌توجهی به محصولات زراعی و گیاهان وارد کند.

درحالی‌که هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، تکنیک‌های مدیریت مؤثر می‌تواند به کاهش تأثیر آن و جلوگیری از گسترش آن کمک کند.

تناوب زراعی، آفتاب دهی خاک، قارچ‌کش‌ها، واریته‌های مقاوم، آبیاری و کود دهی مناسب، بهداشت، تشخیص و حذف زودهنگام، همه ابزارهای مهم در مدیریت پژمردگی ورتیسیلیوم هستند.

با اجرای این تکنیک‌ها، کشاورزان و باغداران می‌توانند به محافظت از محصولات و گیاهان خود در برابر این بیماری ویرانگر کمک کنند.

بیماری ورتیسیلیوم یک بیماری خاکزاد است. عامل این بیماری قارچ‌ها هستند که با حمله به ریشه درخت؛ تغذیه درخت را با اختلال مواجه میکنند. متاسفانه تا کنون راهکار قطعی برای مبارزه با این بیماری معرفی نشده است. از این رو باید با افزایش توان درختان؛ و پیشگیری از سایر بیماری‌ها و آفات؛ آبیاری و کوددهی به موقع و کافی به پیشگیری و کنترل این بیماری بپردازیم.