مقدمه
شانکرهای پوستی به معنای زخم هایی هستند که در سطح پوست درخت هلو ایجاد می شوند و به واسطه ی این زخمها و بسته به عمق آنها راه ارتباطی آوندی بین شاخساره و ریشه قطع خواهد شد و بنابراین زردی، پژمردگی و خشک شدن درختان و همچنین کاهش عملکرد را در پی خواهد داشت، این شانکرها با فعالیت دو عامل میکروبی روی درختان ایجاد می شوند که در ادامه به معرفی آنها و نحوه ی بیماریزایی آنها روی درختان هلومی پردازیم.
عامل بیماری و علائم آن
شانکرهای پوستی درخت هلو شانکرهایی هستند که به واسطه ی فعالیت باکتریهای بیمارگر از گونه ی Pseudomonas syringae ایجاد می شوند، این باکتری در تمام فضای پیرامون و در لا به لای شاخ و برگ درختان می تواند وجود داشته باشد اما راه ورود این بیمارگر به درون درخت و ایجاد بیماری توسط آن تنها به واسطه ی زخم خواهد بود.
باکتریها اندام نفوذ کننده به دیواره ی سلولی نداشته و تنها و تنها از طریق زخمهایی که در اثر نیش حشرات، ابزار کشاورزی و هرس و یا زخمهایی که به واسطه ی شرایط بد آب و هوایی ایجاد می شوند به درون درخت نفوذ می کنند.
پس از نفوذ به درون درخت شروع به فعالیت کرده و با از بین بردن مسیر آوندی ایجاد بیماری خواهند کرد، مهمترین نشانه ی ایجاد بیماری توسط این عامل ترشح شیرابه کدر رنگ از تنه ی درختان و لکه های سوخته روی میوه و برگ است که این لکه های سوخته در حاشیه ی خود حاله ای زرد رنگ دارند.
زمستانگذرانی و چرخه عامل بیماری
بیمارگرهای ایجاد کننده ی شانکر زمستان را در لا به لای برگ و میوه های آلوده و ریخته کف زمین و همینطور در زخم های سال گذشته و در شیرابه های ترشح شده سپری می کنند و فعالیت آنها در زمستان محدود می شود اما با وقوع بارندگی در بهار و بالارفتن دما فعالیت آنها آغاز شده و به دنبال زخم برای نفوذ به درختان سالم می گردند.
درمان شانکر درخت هلو
این میکروبها با کمک قطرات باران و با کمک باد به قسمتهای محتلف درختان رسیده و در صورتی که زخم وجود داشته باشد ورود می کند، لازم به ذکر است که حتی اگر همه مسیرهای ورود را که در قسمت قبل به آنها اشاره کردیم مسدود کنید باز هم جوانه زدن درختان با ایجاد زخمهای ریز می تواند راه را باز کند و بنابراین کنترل بهاره ی بیماری بسیار اهمیت خواهد داشت.
برای جلوگیری از ورود بیمارگرها در اول فصل سم پاشی درختان با سموم محافظتی و درمانگر با پایه ی مسی مانند اکسی کلرور مس و یا کاپتان و یا ترکیب هر دو بسیار موثر است، سم پاشی باید قبل از تورم جوانه ها صورت بگیرد چرا که در زمان تورم جوانه ها زخم ایجاد می شود ممکن است قبل از سم پاشی شما میکروبها از طریق زخمجوانه ها وارد شده باشند.
بهداشت در باغات مبتلا
رعایت بهداشت در باغات مبتلا و یا حتی باغات سالم می تواند جلوی انتشار و گسترش بیماری وحتی شدت بالای بیماری در سالهای بعد را بگیرد، اقدامات بهداشتی در باغات مبتلا و سالم شامل اقدامات زیر خواهد بود:
جمع آوری برگ و میوه های ریخته در پاییز
پس از برداشت و در زمان برگریزی تمام برگ و میوه های آلوده و ریخته کف باغ و یا حتی برگ و میوه های سالم را جمع آوری کرده و یا برای تهیه ی کمپوست به شیوه ی علمی و درست مورد استفاده قرار دهید و یا به طور کامل آنها را بسوزانید.
تراشیدن شیرابه ها و ترمیم زخمهای عمیق
شیرابه ها می توانند حاوی میکروبهای فعال باشند و از این رو از بین بردن شیرابه ها، تراشیدن آنها و ضماد کردن سموم موثر بر آنها می تواند مانع از ترشح میکروب در زمان بارندگی به درختان دیگر شود، در صورت امکان توصیه می شود محل زخم را با چسبهای باغبانی و یا با هر وسیله ی دیگری مانند گونی بپوشانید تا باران کمتر با آن برخورد کرده و به اطراف پاشیده شود.
هرس
هرس شاخه های آلوده اقدام بهداشتی موثر دیگری است که باید در باغات آلوده انجام شود و شاخه های هرس شده باید سوزانده شوند.
شیوه ی صحیح آبیاری
آب پاشیدن روی درختان آلوده و آبیاری بارانی درختان بیماری را شدت می دهد، بنابراین از آب پاشی روی درختان اکیدا خود داری کنید.
راه های کنترل بیماری شانکردرخت هلو
- جلوگیری از ایجاد زخم روی تنه ی درختان(جلوگیری از آفتابسوختگی تنه و غیره)
- رعایت فاصله ی مناسب بین درختان در زمان احداث باغ با دریافت مشاوره از مشاوران فروش نهال هلو
- خرید نهال هلو مقاوم به گرما و آفتابسوختگی و ارقام مقاوم به آفات و بیماریها
- جمع آوری برگ و میوه های ریخته کف باغ در پاییز و تولید کمپوست از آنها و یا سوزاندن آنها
- سم پاشی محافظتی پیش از تورم جوانه ها در باغات آلوده و یا باغاتی که در مجاورت باغات آلوده قرار دارند.
- تکرار سم پاشی در ادامه ی فصل به ویژه در صورت بروز بارندگی
- عدم انجام هرس در مواقع بارندگی و زمانهایی که شاخه ها خیس باشند و همینطور رعایت بهداشت در انجام هرس
- حذف شیرابه های ترشح شده از تنه ی درختان آلوده و پوشاندن محل زخم با سم مناسب
