بهترین برنامه تغذیه گوجه فرنگی

مقدمه

محصولاتی مثل گوجه فرنگی که میزان عملکرد در هر هکتار بالاست به تغذیه اصولی نیاز دارند داشتن یک برنامه برای کود دهی گوجه فرنگی به شما کمک می کند تا با هزینه کمتری عملکرد بهتری داشته باشید که در این صورت درامد نیز افزایش می یابد. تغذیه کودی گوجه فرنگی بهتر است بر اساس آنالیز خاک یا نیاز گیاه انجام شود تا از هدررفت سرمایه جلوگیری شود.

مصرف کودهای شیمیایی در گوجه بدون در نظر گرفت وضعیت خاک علاوه بر هزینه زیاد نتیجه مطلوبی نخواهد داشت حتما قبل از مصرف کود های شیمیایی آنالیز خاک داشته باشید تا بر اساس آنالیز خاک توصیه های کودی انجام شود.گوجه فرنگی در اقصی نقاط کشور از اذربایجان غربی تا خوزستان، کرمان و خراسان، فارس، کرمان، بوشهر، لرستان، و … قابل کشت است. بر اساس شرایط آب و هوایی، نوع رقم، نوع کشت، کیفیت آب آبیاری و نوع خاک کود دهی گوجه فرنگی نیز متفاوت است. برای مثال در کشت گلخانه به دلیل اینکه میزان بیشتری محصول در واحد سطح نسبت به کشت گوجه در فضای باز برداشت می شود و عناصر غذایی بیشتری نیز از خاک تخلیه می شود میزان مصرف کود نیز افزایش می یابد.

نیاز کودی گوجه فرنگی در مراحل مختلف

نیاز کودی گوجه فرنگی بسته به نوع رقم و نوع کشت متفاوت می باشد برای مثال گوجه فرنگی گلخانه ای به دلیل اینکه عملکرد بیشتری دارد  برای رسیدن به حداکثر عملکرد به کود بیشتری نسبت به گوجه فرنگی فضای باز دارد یا ارقامی که پر بار هستند به کود بیشتری نیاز دارند ارقام پر بار عناصر غذایی بیشتری را از خاک جذب می کنند.

نیاز کود دهی گوجه فرنگى براى هر تن میوه تولید شده، حدود ۲ کیلوگرم نیتروژن و نیم کیلوگرم فسفر است  بیشترین میزان فسفر در ابتدای فصل رشد بعد از کاشت نشا مورد نیاز است که بیشتر صرف ریشه زایی و افزایش سطح ریشه، تولید گل و افزایش حجم میوه می گردد.

گوجه فرنگی به نیتروژن و پتاسیم بالایی نیاز دارد برای تولید هر تن گوجه فرنگی به ۳ تا ۴ کیلوگرم پتاس نیاز دارد که بخشی از نیاز گیاه به عناصر ماکرو بایستی از طریق مصرف کود های آلی مثل کمپوست، ورمی کمپوست، کود مرغی، کود گاوی تامین  کرد.  در مرحله گلدهی و تشکیل میوه جذب پتاسیم افزایش می یابد. در ابتدای فصل رشد بخش زیادی از عناصر غذایی جذب شده توسط گیاه صرف افزایش رشد ریشه و اندام هوایی می شود و در زمان تشکیل گل انرژی بوته گوجه فرنگی صرف تولید میوه می گردد. در ابتدای فصل رشد نیاز کودی گوجه فرنگی از طریق کود های دامی پوسیده خصوصا کود مرغی  مصرف شده قبل از کاشت تامین می گردد.

مصرف اوره قبل از کاشت گوجه فرنگی

نیتروژن یکی از عناصر پر مصرف و ضروری است که برای رشد رویشی و افزایش سطح برگ مورد نیاز است. اغلب نیتروژن مورد نیاز گیاه بایستی قبل از مرحله گلدهی برای گیاه تامین شود. در زمان آماده سازی زمین قبل از کاشت می توانید ۲۰ درصد نیتروژن  مورد نیاز گیاه را به خاک اضافه کنید. کود اوره  آبشویی بالایی دارد مصرف یکباره با حجم بالای این کود بخش زیادی از آن از طریق آبشویی از دسترس ریشه گیاه خارج می شود در این مرحله می توانید از اوره با پوشش گوگردی استفاده کنید.

نحوه مصرف کود فسفر در گوجه فرنگی

در برنامه کود دهی گوجه فرنگی عنصر فسفر بسیار اهمیت دارد فسفر یکی دیگر از عناصر پر مصرف است که برای رشد ریشه، تامین انرژی گیاه، افزایش گلدهی و افزایش وزن میوه موثر است. عنصر فسفر در اغلب خاک های ایران به دلیل پی اچ بالا تثبیت می گردد بهتر است نیاز گیاه به فسفر طی دو تا سه مرحله انجام شود تا حداکثر جذب اتفاق بیفتد. بخشی از فسفر مورد نیاز نشاء گوجه را از طریق کود های فسفاته قبل از کشت  مثل دی آمونیوم فسفات تامین کنید.

توصیه مهم: مصرف بیش از اندازه کودهای فسفاته بدون در نظر گرفته شرایط خاک خصوصاً در خاک های قلیایی باعث تثبیت و سمیت این عنصر در خاک می شود در این شرایط استفاده از کودهای اسیدی مثل اسید انفوریک باعث ازاد سازی این عنصر و دیگر عناصر غذایی موجود در خاک شده و با این روش بخش زیادی از نیاز گیاه به عناصر غذایی با هزینه کم تامین می گردد.

چند توصیه در مورد جدول برنامه کود دهی گوجه فرنگی

•  در محلول پاشی از آب شیرین برای تهیه محلول کود استفاده شود
•  محلولپاشی در هوای خنک انجام شود( اوایل صبح یا عصر )
• در خاک های شور یا قلیایی همراه با کود ها از کاهش دهنده های پی اچ یا شوری استفاده کنید دقت داشته باشید کاهش دهنده ها یا کودها ترکیب نشوند
• جذب نیترات کلسیم توسط ریشه در اوایل مرحله رشد که ریشه هنوز کامل نشده بهتر انجام می شود.
• میزان مصرف با توجه به نوع سیستم آبیاری متفاوت می باشد
• استفاده از گوگرد مایع یا اسید انفوریک برا کاهش پی اچ در زمانی که هوا بسیار گرم است استفاده نشود.
•  قبل از محلول پاشی کود مطمئن شوید که محلول کاملا در تانکر حل شده باشد
•   برای استحکام بوته و کاهش تنش دمایی استفاده از کود کلسیم  یا سیلیکات پتاسیم ضروری می باشد.

کود دهی گوجه فرنگی بعد از کاشت نشاء

استفاده از کود های ریشه زا پس از کاشت نشاء در زمان استقرار بوته گوجه فرنگی ضروری است در ابتدا قبل از اینکه به فکر افزایش رشد رویشی گیاه باشیم رشد ریشه را تقویت کنیم تا سطح ریشه افزایش یابد افزایش سطح ریشه باعث افزایش جذب آب و عناصر غذایی می شود در این شرایط علاوه بر استقرار بهتر گیاه راندمان مصرف کود و آب نیز افزایش می یابد.

استفاده از کود های حاوی فسفر و هیومیک اسید باعث بهبود رشد ریشه می گردد.

زمان مصرف هیومیک اسید در گوجه فرنگی

هیومیک اسید یکی از کود های بسیار مهم و پر کاربرد است که برای اصلاح خاک و جذب بهتر عناصر غذایی کمک می کند اسید هیومیک در خاک اکسید شده و دارای بار منفی می شود از این طریق عناصر غذایی دارای بار مثبت مثل کلسیم پتاسیم آهن و فسفر که در خاک تثبیت شده اند به راحتی جذب گیاه می گردند.

بهترین کود برای رشد گوجه فرنگی

تقویت بوته های گوجه فرنگی پس از کاشت نشا بسیار اهمیت دارد در ابتدای فصل رشد تا قبل از گلدهی فرصت بسیار کمی داریم تا بوته ها به خداکثر سطح برگ برسند در این مدت استفاده از کود های ازته با درصد نیتروژن بالا مثل اوره سولفات آمونیوم  و سه بیست می تواند به رشد رویشی بوته کمک کند توجه داشته باشید که بایستی تا قبل از رسیدن به مرحله گلدهی مقدار مناسبی از این کود ها را مصرف کنید تا بوته های با سطح برگ بالا داشته باشد.

زمان مصرف کود اوره در گوجه فرنگی

در برنامه کود دهی گوجه فرنگی کود سفید یکی از کود های رایج و پر مصرفی است که در ابتدای فصل رشد و برای افزایش رشد بوته ها مورد استفاده قرار می گیرد بوتهای گوجه هر چه تعداد برگ بیشتری داشته باشد مواد غذایی بیشتری را برای افزایش تعداد و سایز میوه ها تولید می کند. اگر تعداد برگ و سطح برگ کم باشد تعداد میوه و سایز میوه نیز کاهش می یاید.

طی دو تا سه آب اول کود اوره مورد نیاز گوجه فرنگی بایستی مصرف گردد بهتر است کود اوره همراه با سولفات آمونیوم استفاده شود تا با کاهش پی اچ خاک جذب عناصر غذایی بهتر انجام شود یکی از معایب کود سفید به دلیل حلالیت بالا آبشویی زیاد آن است مصرف یکباره کود اوره باعث هدرروی و آبشویی کود شده و بخش زیادی از کود سفید مصرف شده از محیط اطراف ریشه خارج می شود.

استفاده از هیومیک اسید همراه با کود اوره آبشویی آن را کاهش می دهد در اولین آب پس از استقرار نشا هر مرحله می توانید ۱۰۰ کیلوگرم اوره و ۳ تا ۵ لیتر هیومیک اسید استفاده کنید زمانی که بوته ها درگیر بیماری قارچی هستند مصرف بی رویه اوره باعث تشدید بیماری قارچی می گردد.

کود سه بیست برای گوجه فرنگی

یکی از کودهای پرمصرف در اکثر گیاهان زراعی کود سه بیست است کود سه بیست داری ۲۰ درصد نیتروژن ۲۰ درصد فسفر و ۲۰ درصد پتاس است نیتروژن موجود در آن برای افزایش رشد رویشی مناسب است. این کود تا زمان گلدهی قابل استفاده است.

کود کلسیم در گوجه فرنگی

گوجه فرنگی به کمبود کلسیم بسیار حساس است و در صورت کمبود سریع علام کمبود کلسیم در برگ و میوه مشاهده می شود کلسیم بایستی در ابتدای فصل رشد جذب شود. زمانی که ریشه تکامل یافته و رشد آن متوقف می شود جذب کلسیم به شدت کاهش می یابد بنابرین بهترین زمان برای تامین کلسیم در گوجه فرنگی ابتدای فصل رشد است از طرفی جذب کلسیم در گیاه همراه با تعرق در گیاه اتفاق می افتد زمانی که دمای هوا بالا باشد و روزنه ها بسته باشد جذب به حداقل می رسد پس در مناطق معتدل و سردسیر قبل از رسید به تیرماه با استفاده از نیترات کلسیم یا کلسیم مایع، کلسیم مورد نیاز گوجه فرنگی را تامین کنید.

کود مناسب درشت شدن میوه گوجه

در مرحله فندقی شدن تا درشت شدن میوه به کود های پتاس بالا نیاز است پتاس علاوه بر افزایش مقاومت گیاه به تنش های محیطی در درشت شدن میوه نیز نقش دارد استفاده از کود های پتاس بالا در این مرحله   مثل کود ۱۲-۱۲-۳۶ یا کود k60  باعث افزایش سایز میوه گوجه می گردد. کود K60 کود با کیفیتی است که دارای ۶۰ درصد پتاس است و در رنگ آوری و درشت شدن میوه تاثیر خوبی دارد.

در این مرحله تامین کود فسفر نیز باعث افزایش استحکام بوته، وزن میوه و افزایش تناژ می گردد فسفر یک عنصر پر مصرف در کشاورزی است که تامین به موقع آن در افزایش تناژ گوجه فرنگی بسیار موثر است.