آفات مهم درختان سیب

برای اینکه بتوانید محصولاتی با کیفیت از باغ خود برداشت کنید، باید با آفت و بیماری‌های درختان آشنا باشید تا بتوانید از بروز ضررهای سنگین جلوگیری کنید. مطمئنا با پیشگیری از این آفات می‌توانید محصولاتی بیشتر و مرغوب‌تر برداشت کنید.

درخت سیب هم مانند بقیه درخت‌ها مورد حمله آفات مختلف قرار می‌گیرد و شما هم باید با آن‌ها آشنا باشید. امروزه به‌دلیل گسترش خشک‌سالی و انجام کارهای اصولی، گسترش آفت‌ها افزایش یافته است.

با شناسایی آفات درخت سیب می‌توانید از وارد شدن آسیب به محصولات، جلوگیری کنید. شما در این مطلب می‌توانید با بهترین سم برای درخت سیب و آفات این درخت آشنا شوید.

از مهمترین آفات درخت سیب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

شپشک واوی سیب (Lepidosaphes malicola)

شپشک واوی سیب یا سپردار واوی سیب براي اولين بار در سال ۱۳۱۳ از ایران توسط Bodenheimer جمع آوری شد، و به اسم سپردار واوي نارون نامگذاري گردید و در سال ۱۳۲۴ کوثری در ليست اسامي شپشک هاي گياهي ایران از این سـپردار بر روي درختان سيب نام برد.

مناطق انتشار و میزبان:

شپشک واوی سیب در اغلب نواحي كشت درختان سیب در ایران از جمله اسـتان هاي خراسان، آذربایجان شـرقي و غربي، البرز، تهران و در اسـتان اصفهان، در منطقه سميرم حضور داشته و مخلوط با گونه سپردار واوي نارون در باغات سیب وجود دارد و به درختان سیب خسارات فراوانی می زند.

علاوه بر سيب، این آفت درختان گلابي، به، هلو، زردآلو را مورد حمله قرار مي دهد. حتي در ميان درختان غير مثمر نيز براي این آفت ميزبان هایي گفته شده است.

این آفت روي ارقام زودرس و تابسـتانه خسـارت بيشـتري نسـبت به ارقام دیررس و پایيزه وارد می كند.

مورفولوژی:

حشره ماده: بدن به شکل گلابی و به رنگ کرم تا قهوه‌ای روشن است. این شپشک با تولید تخم‌هایی سفیدرنگ و بیضی‌شکل می‌تواند تا 148 تخم بگذارد.
پوره‌ها: در اواسط بهار از تخم‌ها خارج می‌شوند و قابلیت حرکت دارند و با تغذیه از شیره درخت باعث ضعف گیاه می‌شوند.

زیست شناسی:

شپشک واوی سیب (Lepidosaphes malicola) بر خلاف سپردار واوي نارون، در شرایط آب و هوایي استان هاي تهران و البرز داراي دو نسل در سال است. زمستان گذراني این آفت به شکل تخم زیر سپر بوده و تعداد تخم هایي كه این آفت در زیر پوللک زمستان گذران می گذارد، حداقل ۱۲ و حداكثر ۱۴۸ عدد است. خروج پوره هاي سن اول در نسل آفت در شرایط آب و هوایي استان البرز حدود ۱۳-۱۷ روز می باشد. و طول دوره تخم ریزي آفت در نسل اول آفت ۱۴-۱۹ روز است.

نحوه خسارت شپشک واوی سیب:

شپشک واوی سیب بـا مکيـدن شيره گيـاهي و همچنين ایجـاد اختلالات فيزیولوژی باعث ضعف شدید و مرگ درختان می شود. درختان آلوده داراي برگ هاي كوچک و رنگ پریده، ميوه هاي بد شکل و ریز و سرشاخه هاي خشک مي باشد. در مناطقي كه آلودگي شدید باشد، درصد بالایی از برگ درختان، شاخه ها و حتي ميوه ها آلوده شده. و اغلب سطح تنه و سر شاخه ها از چندین لایه از سپر این آفت پوشیده شده است. در اثر عدم كنترل، صدمه جبران ناپذیري به درختان وارد می گردد. و ضـعف ناشـي از این كار، درخت را مسـتعد خسـارت دیگر آفات، خصوصا چوب خوارها و پوسـت خوارها مي كند. همچنین ميزان محصــول و كيفيت آن نيز به شدت كاهش مي یابد.

کنترل شپشک واوی سیب :

برای مبارزه با شپشک ‌ها، سه راه حل کلی وجود دارد. این آفات بایستی با استفاده از کنترل زراعی، کنترل بیولوژیکی و یا کنترل شیمیایی محاصره شوند و به این ترتیب در مراحل اولیه از تکثیر آن‌ها جلوگیری کرد. یکی از راه حل ‌هایی که در مورد شپشک‌ های سپردار به شکل موثر عمل می‌کند، استفاده از زنبورها به منظور مقابله بیولوژیکی است.

گونه‌ ای از زنبورها تحت عنوان زنبور پارازیتوئید، می‌توانند برای مقابله با شپشک واوی، به خوبی عمل کنند. بوپروفزین نیز از سمومی است که می‌توان برای مبارزه با این آفت از آن استفاده کرد.

برخی از گونه‌ های نهال از ابتدا در برابر بسیاری از آفت و مشکلات از جمله واوی مقاوم هستند. بنابراین می‌ توان با استفاده از آن‌ها خسارات را تا حد زیادی کاهش داد. همچنین سم پاشی به موقع می‌تواند تاثیر به سزایی در کنترل آن‌ها داشته باشد.

اما در صورت بروز بیماری لازم است تا به موقع اقدامات لازم برای مدیریت آن را انجام داد. در زیر چهار گام اساسی برای مقابله با شپشک واوی سیب، را عنوان می‌کنیم:

نمونه برداری: برای آن که بتوان با آفت مبارزه کرد، لازم است تا در ابتدا برآوردی از میزان شیوع بیماری انجام شود. به این منظور چهار شاخه درخت در اوایل بهار انتخاب می‌شود و تعداد فلس‌ها در واحد سطح شمارش می‌گردد.
کنترل شیمیایی: پس از آن که نمونه برداری انجام شد، لازم است تا با استفاده روش شیمیایی یا بیولوژیکی نسبت به مبارزه با آفت شپشک واوی سیب، اقدام کرد. به این منظور ارگانوفسفره‌ ها که در بهار، با ظهور خزنده‌ها به کار می‌روند، کنترل خوبی را فراهم می‌کنند؛ مانند روغن‌های سفید.
کنترل بیولوژیکی: برای کنترل بیولوژیکی نیز می ‌توان از زنبورهای پارازیتوئید که برای مبارزه با سایر شپشک‌ها نیز به کار می‌روند، استفاده کرد.
کنترل زراعی: در این روش می ‌توان شاخه ‌های آلوده را شناسایی کرد و با هرس کردن و سوزاندن آن‌ها از تکثیر آفت جلوگیری کرد. البته این روش در زمان ‌های اولیه بروز بیماری موثر خواهد بود.

بهترین زمان سمپاشی علیه شپشک‌ های سپردار:
فاکتور زمان در مقابله با بیماری ‌های گیاهی همواره حائز اهمیت است. شناسایی به موقع و سمپاشی ‌های دوره ‌ای می ‌تواند مانع از گسترش بیماری شود. اما در مورد آفت شپشک واوی سیب، بهترین زمان برای سم پاشی چه زمانی خواهد بود؟ از آنجایی که حشرات بالغ معمولا در برابر سمپاشی مقاوم هستند، پیشنهاد می ‌شود قبل از بالغ شدن حشرات و درست در زمان بیرون آمدن از تخم‌ها سمپاشی انجام شود.

بوپروفزین و آزینفوس متیل دو سم مفید برای مقابله با آفت در اوایل چرخه زندگی هستند. برای تعیین میزان سم مورد نیاز بهتر است با یک گیاه پزشک مشورت کنید.

🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗

شته سبز سیب (Aphis pomi)

شته سبز سیب روی برگ ها، جوانه ها، میوه ها و سرشاخه های جوان و بویژه پاجوش‌های درختان میزبان فعالیت دارد و اغلب در پشت برگها به تغذیه پرداخته، از خود ترشحات چسبنده ای نیز ایجاد می‌کند که به دنبال آن مورچه ها هم ظاهر می شوند. چون بر اثر فعالیت شته در پشت برگها ، رشد سطح تحتانی برگ کاهش می یابد، برگ لوله شده و پیچیدگی هایی نیز ایجاد می گردد.

مناطق انتشار و میزبان:

شته سبز سیب مسلما از دیر زمان در ایران وجود داشته و در سال ۱۳۲۸ دواچی از این آفت ذکری می نماید.

این شته علاوه بر درختان سیب، به درختان گلابی، به، ازگیل و زالزالک نیز حمله می‌کند.

مورفولوژی:

حشره ماده: شته ماده بی بال، بکرزا، گلابی شکل و طول آن 1.5-2 میلی متر است. رنگ عمومی آن سبز مایل به زرد و قسمتهای انتهای بدن آن کمی تیره تر می باشد. چشم ها و کورنیکولها سیاه هستند. رنگ عمومی بدن ماده های بالدار سبز است ولی سر و مفصل آخر سینه، دم و کورنیکولها سیاه می‌باشد. در این افراد چشمها قرمز تیره است. تخم های این سطح بیضوی، سیاه براق، طویل و طول آن حدود 0.2 میلیمتر است.

 پوره ها: پوره ها مقارن با باز شدن جوانه های سیب از تخم خارج می شوند. اندازه آنها در موقع خروج از تخم 0.4 تا 0.5 میلیمتر است. رنگ آنها سبز متمایل به زرد، سر، انتهای شاخک ها، پنجه ها و کرنیکول سیاه رنگ است. در پوره های از تخم خارج شده کرنیکول ها بصورت دو نقطه سیاه رنگ دیده می شوند و بدین ترتیب می توان این شته ها را در مرحله پورگی در اول بهار از گونه های مشابه که روی درختان میوه دانه دار مشاهده می شوند، مشخص نمود. این وضعیت در پوره های مراحل بعدی مشاهده نمی شود و کرنیکول ها بلند است. در این گونه روی زائده دم یک فرورفتگی در وسط دیده می شود.

زیست شناسی شته سبز سیب:

شته سبز سیب زمستان را به صورت تخم بر روی شاخه های درختان میزبان می گذراند. در اوائل بهار خیلی زود قبل از باز شدن جوانه ها ، تخمها تفریخ شده و شته های نوزادی به وجود می آیند که پس از ۱۰-۱۲ روز این نوزاد ها به شته‌های موسس تبدیل می گردند.

شته مؤسس (Fundatrice)، ماده بالغی بوده که به طور زنده زا تولید مثل می کند و چندین نسل بدین ترتیب حشره زاد و ولد می کند. حداکثر جمعیت شته در خرداد ماه می باشد جوانه های انتهای درختان مملو از شته می‌شوند و برگهای جوان در اثر حمله شدید شدت پیچیده شده و از رشد باز می مانند. در این موقع افراد بالدار شته ظاهر شده و بر روی سایر درختان سیب انتقال می یابند.

در اواسط تابستان با بزرگ شدن برگها و به علت نامساعد بودن غذا و افزایش دشمنان طبیعی ، جمعیت سطح به حداقل می رسد و در پاییز مجدداً به علت خنکی هوا جمعیت سطح افزایش می‌یابد ولی در هر صورت کمتر از بهار می باشد. از اواخر مهر تا اوائل آذر ماه افراد نر و ماده های تخمگذار ظاهر میشوند و پس از جفتگیری ماده ها تخم های خود را در اطراف جوانه های انتهائی قرار می‌دهند و به این ترتیب زندگی سالیانه شته خاتمه می‌پذیرد. تعداد نسل شته سبز سیب در سال بر حسب شرایط آب و هوایی محل فرق کرده و معمولاً ۱۵-۲۰ نسل در سال تولید می کند.

نحوه خسارت:

کنترل شته سبز سیب :

جمعیت این شته‌ها تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند آب و هوا، سلامت گیاهان و دشمنان طبیعی قرار دارد. در صورتیکه شته‌ها به بافت‌های تازه و آبدار دسترسی نداشته باشند از برگ‌های قدیمی تغذیه می‌کنند و تشکیل جمعیت جوان آن‌ها تا 50 درصد کاهش می‌یابد.
با افزایش دما بین 30 تا 32 درجه سانتی‌گراد ویا بیشتر، ماده‌ها نمی‌توانند به خوبی تولید مثل کنند. با بالا ماندن دما برای چندین روز شته‌ها از بین می‌روند همچنین باران‌های شدید می‌تواند جمعیت آفت روی برگ‌ها را بشوید.
بهار سرد و مرطوب برای شته‌ها ایده‌آل و برای دشمنان طبیعی آن‌ها نامناسب است.
مصرف نیتروژن را مدیریت کنید تا از آبدار شدن بیش از اندازه‌ی بافت‌های انتهایی جلوگیری کنید و در نتیجه جمعیت شته‌ها کاهش یابد.
از هرس تابستانه‌ی جوانه‌های انتهایی که منجر به تشکیل و رشد مجدد شاخه‌های جوان که برای شته‌ها بسیار جذاب هستند می‌شود، اجتناب کنید.
مصرف حشره‌کش‌هایی از قبیل پریمیکارب 500 گرم در هزار لیتر آب، ایمیداکلوپراید 250 سی سی در هزار لیتر آب، مالاتیون 2 لیتر در هزار لیتر آب، اکسی دیمتون متیل 0.5 تا 1 لیتر درهزار لیتر آب، دیازینون 1 لیتر در هزار لیتر آب و یا استامی پراید 250 گرم در هزار لیتر آب می‌تواند در کنترل این آفت موثر باشد.

🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗

شته مومی سیب (Woolly apple aphid)

شته مومی یا شته خونی سیب با نام علمی Eriosoma lanigerum بومی آمریکای جنوبی بوده و اولین بار در سال 1842 در ایالات متحده شناسایی شده است و در ایران ابتدا در سال ۱۳۱۳ در رشت ملاحظه گردیده است. شته مومی سیب در خاورمیانه در تمام سال به صورت دخترزایی روی درختان سیب تولید مس می‌نماید ولی در آمریکا دارای دو دوره زندگی بوده که یکی روی میزبان سیب و دیگری نارون می‌باشد و به طور متناوب روی این میزبان ها به سر می برد. طرز خسارت این شته بدین نحو بوده که مخصوصاً در فصل تابستان به صورت یک لایه کلفت و سفیدی بر روی تنه، شاخه ، طوقه، ریشه ، برگ های سیب ظاهر می گردد.

در زیر آن لایه تعداد زیادی شته قرار می گیرند که اگر بدن آن ها را له کنیم مایع قرمز رنگی به وجود می‌آید که به همین جهت به آن شته خونی نیز می گویند. بر اثر فعالیت این شته و داخل نمودن مواد سمی به داخل گیاه سلولهای محل مورد حمله رشد زیاد نموده و بافت مزبور سرطانی و متورم می گردد و بدین جهت درخت به تدریج خواهد مرد. خسارت این شته در مناطق آلوده ایران نیز بسیار شدید گزارش شده است.

مناطق انتشار و میزبان:

این شته تا کنون در استان های تهران ، مرکزی، زنجان ،همدان ،چهارمحال و بختیاری، کردستان ، لرستان، ارتفاعات میوه خیز استان سمنان ، خراسان ، گیلان و مازندران دیده شده است. از آنجایی که این شته همیشه خود را به راحتی نمی نمایاند. لذا این احتمال به شدت وجود دارد که در بسیاری از نقاط میوه خیز به ویژه آنهایی که مرتفع می باشند فعالیت داشته باشد. میزبان اصلی و تقریباً تنها میزبان این شته سیب است. ولی در موارد نادر روی گلابی ، ازگیل ، زالزالک و به نیز دیده شده است. خسارت این حشره می تواند بسیار شدید باشد.

در ارتفاعات شمالی تهران درختان سی در صورت حمله شدید آفت نابود می گردند و این موردیست که به کرات روی سیب های بومی به ویژه رقم شمیرانی دیده شده است. محل استقرار این شته که به صورت گروهی فعالیت می نمایند روی تنه، شاخه، طوقه و ریشه درخت سیب است. در شرایط ایران به نظر نمی‌رسد که اختلافی از نظر شدت خسارت بین درختان جوان و مسن باشد البته در مواردی درختان مسن بیشتر در معرض حمله آفت دیده شده است. خسارت این شته روی جوان تری شاخه( حتی شاخه های همان سال)تا تنه دیده می شود.این شته ناقل بیماری قارچی شانکرNectria نیز روی درختان سیب می باشد که در ایران نیز دیده شده است.

این شته دارای پراکنش وسیعی بوده و به غیر از سیب به انواع گلابی اهلی و وحشی، به ، زالزالک، ازگیل، زبان گنجشک و نیز نارون آمریکایی حمله می کند.

مورفولوژی:

ماده های تخمگذار بدون بال، به رنگ قرمز ، در حدود 2 میلی متر ، خرطوم خیلی کوچک ولی کورنیکول قابل رویت می باشد. حشرات نر خیلی کوچک به طول 1.5 میلی متر و بدون بال هستند و این شته ها به رنگ زرد یا قهوه ای روشن می باشند و در آنها کورنیکول و خوطوم به زحمت دیده می شود. شاخکها کوتاه و در پشت سینه و شکم مستور از غده هایی است که از آنها مواد مومی شبیه تارهای پنبه ترشح می گردد و بدین جهت به نظر می رسد که حشره به وسیله کرک های سفید رنگی پوشیده شده است.

زیست شناسی شته مومی سیب:

این آفت به صورت توده های سفید رنگ در ماههای بهار و تابستان روی سرشاخه ها و تنه درختان دانه دار به خصوص در اطراف زخم های حاصله از هرس شاخه ها دیده می شود. این توده ها جمعیت قابل توجهی از پوره و بالغ شته اند که توسط پوشش متراکمی از مواد مومی سفید رنگ به شکل الیاف پوشیده شده است.

حداکثر خسارت شته مومی در ماههای خرداد و تیر است که شته بصورت توده هایی روی یکدیگر قرار می گیرند. در مرداد و شهریور به علت زیاد شدن حرارت از شدت خسارت آفت کاسته می شود ولی در مهر ماه و آبان ماه مجدداً جمعیت شته زیاد می شود. سپس در اواخر آبان و آذر ماه چند شته بالدار در بین توده های شته بی بال بوجود می آیند.

برخی از شته ها روی ریشه های سطحی درخت سیب زمستانگذرانی می کنند و بقیه به سوراخها و دالانهایی که توسط حشرات چوبخوار ایجاد شده است وارد می گردند و در آنجا زمستانگذرانی می نمایند.

این حشره در تمام طول سال روی ریشه و تنه درختان سیب و گاهی گلابی زندگی می کند. این شته ناقل بیماری شانکر چند ساله روی درختان سیب گزارش شده است. این شته در اواخر اسفند ماه و اوایل بهار از اماکن زمستانه خود خارج و بر روی شاخه ها انتقال می یابد.

قدرت تکثیر زیاد داشته و هر شته ماده قادر است روزانه 16 نوزاد و جمعاً تا 180 نوزاد بوجود آورد. این شته دارای 10-12 نسل در سال می باشد.

نحوه خسارت:

کنترل شته مومی سیب :

زراعی: 1- استفاده از ارقام مقاوم سیب مانند مالینگ مرتون (MM)، همچنین Spy می توان استفاده نمود.

2- حذف پاجوشهای درختان سیب در اوایل بهار.

دشمنان طبیعی: علاوه بر عوامل کنترل کننده طبیعی مانند تغییر دما، بارندگی و غیره، عوامل کنترل کننده طبیعی شامل پارازیتوییدها و پرداتورها نیز در کاهش انبوهی این شته اهمیت بسزا دارند. از جمله دشمنان موثر این آفت کفشدوزکها هستند که در حالت لاروی و حشره کامل از شته ها تغذیه می کنند.

شیمیایی: موقعی که پوره های سن یک آفت در روی شاخه ها تمرکز یافتندو 5 درصد ساقه ها آلوده شد می توان با شته ها با استفاده از ترکیبات شیمیایی کنترل نمود. در این رابطه حتی المقدور سعی شود از سموم سیستمیک یا تماسی- نفوذی و از سمپاشهای با فشار نسبتاً زیاد استفاده شود.

🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗

شته آردآلود سیب (Dysaphis mali)

از علائم بارز خسارت شته آردآلود سیب این است که برگ های درخت پیچیدگی پیدا می کنند. گونه دیگری از این جنس که در کتب اروپایی از آن نام برده می شود Dysaphis plantaginac است که شبیه شته آرد آلود سیب می باشد با این تفاوت که میزبان دوم آن بارهنگ با plantago می باشد حجت و آزمایش فرد در سال ۱۳۵۶ این گونه را از خوزستان گزارش کرده اند.

مناطق انتشار و میزبان:

این آفت در تمام مناطق سیب کـاری کـشور فعالیـت داشـته و تنها میزبان آن سیب است.

مورفولوژی:

تخم های شته آردآلود سیب بیضی شکل و به رنگ سبز تیره می باشند و بطور پراکنده روی تنه و سرشاخه درختان میوه دانه دار بخصوص سیب دیده می شوند و این تخم ها اغلب در چین خوردگی های دور جوانه انتهایی و شکاف تنه درخت پنهان است.

گاهی در بین آنها افراد بالدار دیده می شوند که ماده های مهاجر هستند و بر روی درختان سیب و گلابی دیگر پرواز میکنند و موجب انتشار گونه روی میزبان اول می گردند.

پوره های جوان این شته که تازه از تخم خارج شده اند، بوسیله داشتن کرنیکول های نسبتا بلند و نقاط تیره رنگی که روی سطح پشتی شکم دارند، از شته سبز و دیگر گونه ها مشخص می شوند، بعلاوه شاخک ها و نوک پنجه ها تیره رنگ نیستند.

زیست شناسی شته آردآلود سیب:

این شته زمستان را بحالت تخم در روی سرشاخه های سیب می گذراند. در بهار مصادف با باز شدن جوانه ها، تخم ها باز میشوند و شته های کوچک به سمت جوانه ها حرکت می کنند و از پشت برگ های تازه ظاهر شده و از جوانه ها شروع به تغذیه می نمایند. در مراحل بعدی از دم برگ و دم میوه و رگبرگ های اصلی تغذیه می کنند و باعث ریزش گل و میوه های جوان و نیز پیچیدگی برگ ها و بدشکلی میوه ها می شوند.

برگ ها اغلب در حول محور عرضی و طولی پیچ می خورند، تغییر رنگ داده و به رنگ سبز متمایل به زرد و گاهی قرمز در می آیند. بعلاوه جدار برگ ها ضخیم و شکننده می شود. در این مرحله است که شته ماده مؤسس به اندازه کافی رشد کرده و شروع به تولید مثل می کند و در داخل برگ های بهم پیچیده تعداد زیادی شته های خاکستری رنگ و به اندازه های مختلف دیده میشود. رنگ خاکستری شته ها به علت توده خاکستری رنگ مواد مومی است که سطح بدن شته ها را پوشانیده است.

نحوه خسارت:

برگها در اثر فعالیت شته آردآلود سیب بـه شـدت پیچیـدگی پیـدا کرده و شته ها لابه لای برگ های پیچیـده میکروکلیمـای مناسـبی برای فعالیت هر چه بیشتر خود ایجاد می کنند.

فرم های جنسی آفت در پاییز مجدداً روی درختان سیب ظاهر و پــس از جفــت گیــری تخــم هــای خــود را روی سرشــاخه هــا قرار میدهند.

کنترل شته آردآلود سیب :

🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗

کرم سیب (Cydia pomonella)

کرم سیب مخربترین و کلیدی ترین آفت باغ های سیب در سراسر جهان معرفی شده است در تمام نقاط ایران که کشت درختان میوه سردسیری رواج دارد، این آفت نیز به عنوان یکی از رایجترین حشرات زیان آور درختان میوه سردسیری حضور دارد در صورت کنترل نکردن این آفت، شدت خسارت آن به شدت بالا رفته و در شرایط مناسب این حشره می تواند حتی تا ۹۰ درصد محصول را نیز از بین ببرد. این آفت از نظر شدت خسارت روی سیب در درجه اول و سپس روی گلابی و به دارای اهمیت اقتصادی می باشد. میوه های آلوده به این آفت اگر در ابتدای رشد باشند، ریزش می کنند ولی اگر در مراحل بعدی رشد باشند، روی درخت می مانند ولی به علت شکل ظاهری، از ارزش بازاری آنها کاسته می گردد.

مناطق انتشار و میزبان:

کرم سیب (Cydia pomonella) یک آفت شایع و جهانی محسوب میشود. در كشور ما نيز هر جا كه سیب وجود دارد، کرم سـیب نيـز حاضـر اسـت و در تمـام منـاطق نيـز خـسارت آن بـالاتر از حـد قابـل قبـول از نظــر اقتصادی است.

از نظر ميزبان، کرم سیب به ديگر درختان ميوه دانه دار و برخی درختان هـسته دار از قبيـل زردآلـو، هلـو، گوجـه، آلـو، و گـردو خسارت وارد می كند. ايـن آفـت، آفـت كليدی و در حقيقـت وضـعيت آن، محـور كنترل سایر آفات سيب است.

مورفولوژی:

حشره ی کامل: حشره ی کامل آفت کرم سیب یک پروانه است و بنابراین برای اینکه بدانید این آفت را در باغ خود دارید یا خیر باید به دنبال پروانه هایی باشید که دارای بالهای خاکستری رنگ هستند، بالهای خاکستری رنگ این آفت در حاشیه ی بیرونی و در انتها دارای نوارهای قهوه ای رنگ بوده و بالهای زیرین نیز دارای رنگ کرم تا قهوه ای روشن است، عرض بالهای باز 15 تا 22 میلیمتر بوده و بنابراین این آفت به راحتی و با چشم غیر مسلح قابل دیدن است.

لارو: لاروها معمولا بیرون از میوه دیده نمی شوند و زمانی که علائم کرم خوردگی و رشد نا متقارن میوه مشاهده شود باغداران متوجه وجود کرم درون میوه می شوند.

یک راه بسیار موثر برای شناسایی این پروانه ها در باغ شما این است که از تله های نوری استفاده کنید، این پروانه ها شب پرواز بوده و در زمان خروج از شفیره تا زمان جفت گیری و تخم گذاری شبها به پرواز در می آیند اما به نور جذب می شوند و شما می توانید این پروانه ها را با تله نوری شکار کرده و با ویژگیهای ظاهری بیان شده آنها را از دیگر شب پره های شکار شده با تله از هم تمییز دهید.

زیست شناسی کرم سیب:

كرم سيب در كشور ما دو تا چهار نسل در سـال دارد. از نظـر ارتفاع تقريباً مناطق با ارتفاع ۱۲۰۰ متر و كمتر چهار نـسل، منـاطق بين ۱۳۰۰ تا ۱۸۰۰ متر سه نسل، و در مناطق بالاتر از آن سالانه دو نسل دارد.

بديهي است با تغيير عرض جغرافيايي محـل، تغييراتـي نيز در ارتفاعات و در نتيجه تعداد نسل آفت قابل پيش بيني اسـت بر همين اساس خسارت آفت به طـور متوسـط بـين ۴۰ %تـا ۱۰۰ % محصول در مناطق مختلف تغيير مي كند.

از نظر رابطه بين خروج پروانه هاي نسل اول و به تبع آن تخـم ريـزي و خـروج لاروهـاي نسل اول از يكسو و وضعيت رويشي گياه سـيب از سـوي ديگـر، رابطه يكنواختي در مناطق مختلف وجود ندارد. به اين ترتيب كـه در مناطق پست و با تعداد نسل بالا معمولاً در زمان مبارزه با نـسل اول آفت، اندازه تقريبي قطر سيب هاي لبناني قرمز و زرد به اندازه فندق (حدود ۱۶ تـا ۱۷ ميلـي متـر) اسـت و در منـاطق مرتفـع كـه آفت دو نسلي است، اندازه قطر ميوه هاي ارقام مذكور بـه ۳۲– ۳۰ ميليمتر نيز مي رسد (ميوه ها تقريباً به اندازه گردو) مي‌باشند.

دليل بروز اين وضعيت مدت زماني است كه بين رسيدن ميانگين دماي محيط به صفر گياه و صفر حشره وجود دارد به اين معني كه صفر گياه سيب (حدود ۷ درجه سانتيگراد) و صفر حـشره (حـدود ۱۰ درجه سانتيگراد) است. هر چه ارتفاع منطقه بيشتر مي شـود مـدت زمـاني كـه ميـانگين دماي محيط بين ۱۰ تا ۷ درجه سانتي گراد مي باشد طولاني تر شده بنابراين درحالي كه گياه ميزبان به رشد خفيف و كنـد خـود ادامـه می دهد، آفت از نظر متابوليکی فعال نبوده و از نظر زمـانی نـسبت به گياه عقب می افتد.

اين آفت زمستان را به صورت لارو كامـل و در پناهگـاه هـای مختلف مثل زير پوستک درختان، لای كلوخه ها و بقایای گيـاهی پای درخت، در داخل پيله های تنيده شـده بـه سـر می بـرد كـه بـا مساعدت هوا در بهار تبديل به شفيره می شود.

نحوه خسارت:

کرم سیب (Cydia pomonella) در واقع تخم خوار است و برای رسیدن به دانه از بافت میوه نیز تغذیه و باعث ریزش میوه ها می گردد. این خسارت به دو صورت خسارت سطحی و یا تغذیه عمیق لاروها می‌باشد.
خسارت‌های سطحی آن‌هایی هستند که لارو در گوشت فرو رفته و سپس می‌میرد یا لارو به طور مختصر در محلی تغذیه می کند، سپس آن محل را رها کرده و به مکان دیگری حرکت می‌کند.
در بیشتر میوه‌های بالغ سیب و گلابی در اطراف این محل‌های تغذیه‌ی سطحی هاله‌ای قرمز رنگ تشکیل می‌شود.
تغذیه‌ی عمیق هنگامی رخ می‌دهد که لارو در گوشت میوه سوراخ ایجاد می‌کند و سرانجام به مرکز سیب یا گلابی می‌رسد و از دانه‌ها تغذیه می‌نماید.
این تغذیه‌های عمیق اغلب با ترشحات قهوه‌ای یا فضولاتی مشخص می‌شوند که از سوراخ‌های ورودی یا حفره‌های جدیدی که برای خروج لارو بالغ در نظر گرفته شده است، خارج می شوند.
در گلابی نشانه‌های خسارت عمیق لاروها به وسیله خروج فضولات از انتهای دمگاه میوه قابل مشاهده است.
هر دو نوع آسیب سبب غیرقابل فروش شدن میوه‌ها می‌شود اما تغذیه‌ی عمیق لاروها علاوه بر غیرقابل فروش ساختن میوه‌ها سبب پوسیدگی آن‌ها در انبار به سبب نفوذ باکتری‌ها و قارچ‌ها می‌گردد.

کنترل کرم سیب :

🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗

لیسه سیب (Yponomeuta malinellus)

یکی از مهمترین آفات خسارتزا بر درختان سیب آفت لیسه سیب است، این آفت که با لیسیدن برگ درختان سیب از آنها تغذیه کرده و آنها را از بین می برد می تواند کاهش عملکرد شدیدی در درختان سیب ایجاد کند و به دلیل طغیان این بیماری سالانه خسارات سنگینی به باغداران سیب وارد می شود،

مناطق انتشار و میزبان:

آفت لیسه سیب در اغلب مناطق سردسیر و یا مناطق دارای آب و هوای معتدل وجود داشته و خسارت زیادی را بیشتر به درختان خانواده رزاسه که از مهمترین آنها سیب است وارد می کند.

لیسه سیب یکی از آفات مهم سیب است که گاهی به درختان گلابی ، گوجه، آلو، به و بادام نیز حمله می‌کند.

مورفولوژی:

حشره بالغ: لیسه سیب در مرحله ی حشره ی بالغ پروانه ای زیبا به نام علمی Hyponomeuta malinellus است که دارای بدن کشیده با بالهایی سفید رنگ و در زمینه سفید بال دارای خالهای مشکی است که تعداد آنها می تواند به 19 عدد برسد، طول بدن این پروانه بین 5 تا 8 میلی متر بوده و در حالی که بالهای پروانه باز باشد عرض بدن آنها به 16 تا 21 میلی متر می رسد.

تخم ها در زیر پوششی به نام پولک گذاشته می شوند. رنگ پولک ها ابتدا زرد و به تدریج متمایل به قرمزجگری و در نهایت خاکستری تیره می شوند.

لارو: لارو لیسه سیب دارای بدنی باریک و کشیده به رنگ کرم تا قهوه ای بوده که در دو طرف بدن دارای خالهای متقارن مشکی رنگ است.

شفیره: شفیره به طول 7-8 میلیمتر وقهوه ای رنگ است و معمولا به صورت چند تایی در کنار هم تشکیل شده است. شفیره دارای پوششی سفید رنگ دارای زائده های مو مانند و خالهای مشکی رنگ است و معمولا به صورت عمود بر زمین روی شاخه ها و یا روی زمین ایجاد می شود.

زیست شناسی لیسه سیب:

لیسه سیب (Yponomeuta malinellus) یک نسل در سال دارد. قسمت عمده سال از جمله زمستان را به صورت لاروهای سن یک زیر پولک تخم می‌گذراند. تخم‌ها روی شاخه‌های جوان یک‌ساله و به ندرت شاخه‌های قدیمی‌تر گذاشته می‌شوند.

خروج لاروها از زیر پولک زمانی است که جوانه‌ها باز شده، برگ‌ها ظاهر شده‌اند اما گل‌ها هنوز بسته می‌باشد. در این مرحله لاروها به داخل پارانشیم برگ نفوذ کرده و به صورت مینوز فعال هستند. پس از آن به طور گروهی دالان‌ها را ترک کرده و در شاخ و برگ درخت شروع به بافتن لانه اجتماعی می‌کنند در این لانه‎ها تغذیه از‌ برگها به شدت ادامه پیدا می‌کند.

در این مرحله پارانشیم و اپیدرم بالايي برگ خورده شده و اپیدرم پایینی باقی می‌ماند که رنگ قهوه‌ای روشن دارد. شفیرگی از دهه سوم اردیبهشت تا دهه دوم خرداد با ساختن پیله آغاز می‌گردد. پس از آن پروانه‌ها خارج شده و پس از مدتی پرواز و جفت‌گیری به تخم‎‌یزی می‌پردازند.

از تخم‌هایی که زیر پولک قرار دارند لاروهای سن اول خارج شده که به همان شکل، در زیر پولک تخم، از اوایل تابستان تا بهار سال بعد را می‌گذرانند.

نحوه خسارت:

لاروهای جوان لیسه سیب پس از خروج از زیر پولک، ابتدا از برگ های جوان و بافت پارانشیم تغذیه می کنند. تقریبا بصورت لارو مینوز عمل می کنند و فقط اپیدرم تحتانی و فوقانی برگ باقی می ماند. سپس لاروها از برگ های مجاور خورده و فقط رگبرگ ها را به جای می گذارند. ضمن تغذیه از خود تارهایی می تنند که حالت تار عنکبوتی به درخت میدهند و با چسبیدن هر چند تا برگ بهم و ایجاد لانه الاروها به تغذیه میپردازند.

گاهی بعد از خسارت آفت، درخت ممکن است برگ های جدیدی را بوجود آورد. بر اثر تغذیه این آفت، درختان ضعیف شده و محصول آنها بشدت کاهش می یابد.

کنترل لیسه سیب :

🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗

سرخرطومی سیب (Apple blossom weevil)

سرخرطومی سیب که به نام سرخرطومی گل سیب نیز گفته می‌شود، یکی از آفات مهم درختان میوه دانه دار در نواحی کوهستانی و سردسیر می‌باشد و در ایران ابتدا در سال ۱۳۱۶ توسط افشار گزارش شده است. آفت مزبور در بعضی از نواحی مستعد ۶۰_ ۷۰ درصدگلهای سیب رااز بین می برد.

مناطق انتشار و میزبان:

اين حشره از آفات مهم درختان ميوه دانه دار در نواحی کوهستانی و سردسير می باشد . وجود آن از کشورهای اروپايی، شمال آفريقا، روسيه، افغانستان و ترکيه گزارش شده است .

در ايران اين آفت از دماوند، طالقان و شمشک جمع آوری شده است. در دره رودخانه هراز در منطقه لاريجان، گاهی درختان سيب و گلابی به اين آفت آلودگی شديد نشان می دهند.

آفت مزبور در بعضی از نواحی مستعد ۶۰ تا ۷۰ درصد گلهای سیب را از بین می برد.

درختان سیب، گلابی، زالزالک و سایر درختان میوه دانه دار اهلی و وحشی می توانند میزبان این آفت قرار گیرند.

مورفولوژی:

حشره بالغ: حشرات بالغ حدود 3.5 تا 6 ميلی متر طول دارند . نرها کمی کوچکتر از ماده ها هستند . رنگ آنها بين قهوه ای تيره تا قهوه ای روشن تغيير می کند و در ثلث انتهايی هريک از بالپوشها يک نوار مورب زرد رنگ وجود دارد که مجموعا وقتی بالپوشها بسته است به شکل 7 يا هفت ديده می شود.

حاشيه اين نوارها معمولا تيره تر از ساير قسمتهای بدن به نظر می رسد . بالپوشها و پاها از پرزهای خاکستری رنگ و کم پشت پوشيده شده است ، بعلاوه در انتهای قدامی ران پاها به سمت داخل يک خار نوک تيز و نسبتا قوی وجود دارد . وضع اين خار در گونه مشابه آن A.pyri کاملا متفاوت است . طول خرطوم به 1.2 تا 1.5 ميلی متر می رسد . تخم ها بيضوی و به رنگ سفيد شکری است و در حدود 0.7 ميلی متر می باشد .

لارو: لاروها سفيد رنگ ، خميده و بدون پا هستند و در ميان غنچه ها و شکوفه های خشک شده ديده می شود . طول بدن لارو در حداکثر رشد 5 تا 6 ميلی متر است .

زیست شناسی سرخرطومی سیب:

سرخرطومی سیب (Apple blossom weevil) زمستان را به صورت حشره کامل در زير پوستک های تنه درختان سيب و گلابی بسر می برد.

در بهار به محض گرم شدن هوا و مصادف با باز شدن جوانه های برگ ظاهر می شوند و پس از مختصری تغذيه از برگهای جوان ، در داخل شکوفه های باز نشده که هنوز سبز و کوچک هستند ، تخم می گذارند .

اين تخم ها به فاصله يک هفته تا 10 روز باز می شوند و لاروها پس از خروج از تخم از اندام های زايای گل (پرچم و مادگی) تغذيه می کنند . شکوفه های آفت زده باز نمی شوند و گلبرگها در حالت غنچه خشک می شوند . به رنگ قهوه ای روشن در می آيند.

لاروها به فاصله 4 هفته دوران تغذيه خود را خاتمه داده و در داخل غنچه های خشک شده تبديل به شفيره می شوند و پس از 2 تا 3 هفته به حشرات کامل تبديل می شوند .

اين حشرات پس از مختصر تغذيه به زير پوستک ها و پناهگاه های ديگر می روند و مدتی نزديک به 10 ماه به استراحت می پردازند .

نحوه خسارت:

علائم آفت سرخرطومی به راحتی قابل مشاهده می باشد و با فعالیت آفت در بافت های درخت خود را نشان می دهد،  شکوفه ها زمانی که مورد هدف این آفت قرار میگیرند دیگر باز نمی شوند و همان طور باز نشده روی شاخه ها خشک می شوند و بعد از گذشت مدتی روی زمین میریزند.

برگ هایی که پناهگاه آفت های سرخرطومی قرار گرفته‌اند حالت پیچ خوردگی به خود میگیرند و از سلامت برخوردار نیستند و ممکن است بعد از گذشت مدتی دچار ریزش‌شوند و این ریزش زودتر از موعد مقرر است. همانطور که از نام این آفت مشخص است.

این آفت با خرطوم خود و فرو بدن آن در برگ درختان یا نهال سیب؛ شیره آن را می مکند و باعث خشک شدن آن می شوند. زمانی که شیره برگ ها مکیده شوند برگ رشد طبیعی خود را از دست می دهد و این موجب ضعیف شدن آن می شود.

هر چقدر تراکم آفت سرخرطوم سیب بیشتر باشد میزان آلودگی وارد شده توسط این آفت نیز بیشتر خواهد شد. در مقابل خسارت اقتصادی نیز افزایش پیدا می کند.

لازم به ذکر است که میزبان اصلی آفت سرخرطومی بر روی میوه گلابی نیز تاثیر دارد در واقع لارو ها تغذیه خود را با محتویات داخل شکوفه ها کامل می کنند و در ناحیه تخمدان مستقر می شوند و قبل از تخم گذاری مجدد علاوه برگ شکوفه ها از جوانه ها، برگ ها و گلها نیز تغذیه میکنند.

جالب است بدانید شاخه های کوچک نیز مورد حمله این آفت قرار میگیرد. اما همیشه بیشترین خسارت آفت سرخرطومی متوجه شکوفه های می باشد.

آفت سرخرطومی سیب ممکن است تمام قسمت های درخت درگیر چنین آفتی شوند. اگر چنانچه نسبت به درمان به موقع آن اقدامی نشود میزان خسارت افزایش پیدا می کند.

کنترل سرخرطومی سیب :

🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗🦗

پروانه زنبور مانند درخت سیب (Synanthedon myopaeformis)

پروانه زنبور مانند از آفات مهم درختان سيب مي‌باشد. لاروهاي اين آفت در منطقه كامبيوم در زير پوست تنه درختان، روي تنه و شاخه‌هاي اصلي فعاليت دارند و گاهي باعث خشك شدن كامل درختان مي‌گردند.

مناطق انتشار و میزبان:

این گونه در مناطق وسیع از کشورهای اروپایی و آسیایی انتشار دارد. پروانه زنبور مانند تاکنون از روی درختان سیب، به، گیلاس و زالزالک گزارش شده است.

مورفولوژی:

حشره بالغ: حشرات بالغ دارای بدن کشیده، با بالهای باز به عرض ۲۰ تا ۲۸ میلی متر می باشند. بخش اعظم بالهای جلویی فاقد پولک بوده و شفاف است.

اما در قسمت هایی که پولک وجود دارد رنگ آنها تیره با جلای فلزی است.

لارو: لارو ها به طول ۲۵ میلی متر و به رنگ سفید مایل به خاکستری با سر قهوه ای رنگ و قفس سینه صاف می باشد.

زیست شناسی پروانه زنبور مانند سیب:

زمستان گذرانی پروانه زنبور مانند به صورت لاروهای سنین مختلف در محل تغذیه یعنی دالان های پیچ و خمدار لارو در زیر پوست است. لاروها برای تغذیه به چوب آسیب نمی رساند بلکه تغذیه آنها از پوست و کامبیوم است.
ماده تخمهای خود را به صورت انفرادی و گاهی چند عدد در جوار یکدیگر در شکاف ها و زخم های روی پوست تنه و شاخه های قطور میگذراند. در این رابطه حتی در محل هرس شاخه های قطور نیز تخم این حشره دیده شده است.

در روی تنه های سالم، حشره ماده حتی از ترک های بسیار خفیف ناشی از تغییرات اقلیمی و عوامل فیزیولوژیک گیاهی نیز جهت تخمگذاری استفاده می نماید. فضولات لاروی به صورت دانه های ریز قهوهای رنگی بوده که گاهی از شکاف ها بیرون زده و محل فعالیت لاروی را مشخص می سازد. این لاروها تا سال آینده در همین محل ها زمستان را می گذرانند.

نحوه خسارت:

پروانه زنبور مانند (Synanthedon myopaeformis) زمانی که از مرحله لارو گذشته و به حشرات کاملی تبدیل شده اند به راحتی قابل رویت می باشند و زمانی که درختان یا نهالها را مورد حمله قرار میدهند معمولا تمام قسمت ها را درگیر کرده که فعالیت و تغذیه خود را آغاز می کنند.

بارز ترین علائم در برگ ها و تنه درختان قابل مشاهده میباشد چون تخم ریزی پروانه زنبور مانند هم روی برگ ها و تنه درختان است،پس به صورت ظاهری قابل مشاهده می باشد و باغدار باید با مشاهده اولین علائم نسبت به مهار آن اقدام کند.

برگ هایی که درگیر آفت پروانه زنبور مانند می شوند معمولا چون مورد تغذیه این آفت قرار میگیرند دیگر شادابی و طراوت قبل را ندارند و سلول های زنده آنها مورد حمله پروانه زنبور مانند قرار میگیرد و رفته رفته پژمرده شده و از بین می رود که ممکن است زودتر از موعد دچار ریزش شود و یا روی شاخه ها باقی بماند.

کنترل پروانه زنبور مانند سیب: